بررسی کیفیت برنامه‌های درسی بر مبنای نتایج ارزیابی درونی (مورد: گروه‌های آموزشی علوم انسانی)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار سازمان سنجش آموزش کشور

2 کارشناس ارشد پژوهشی مرکز تحقیقات، ارزشیابی، اعتبارسنجی و تضمین کیفیت آموزش عالی سازمان سنجش آموزش کشور

چکیده

با توجه به اهمیت کیفیت برنامه‌های درسی در نظام آموزش عالی، ارزیابی مستمر آن به عنوان یکی از دروندادهای نظام دانشگاهی اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. بر این اساس، امروزه ارزیابی برنامه درسی یکی از مؤلفه‌های اصلی در نظام‌های ارزیابی و اعتبارسنجی دانشگاه‌های جهان به شمار می‌رود که بر پایه فرایند ارزیابی درونی استوار است. تجربه ده ساله ارزیابی درونی در گروه‌های آموزشی دانشگاه‌های ایران حاکی از آن است که این روش می‌تواند نقش به سزایی در ارزیابی و تبیین وضعیت موجود برنامه‌های درسی داشته باشد. این مقاله، در صدد است تا ضمن ارائه مبانی نظری و عملی ارزیابی درونی در آموزش عالی، به فرا تحلیل 69 گزارش ارزیابی درونی گروه‌های آموزشی علوم انسانی بپردازد و بر اساس نتایج آن، پیشنهادهایی در جهت ارتقا کیفیت برنامه‌های درسی علوم انسانی ارائه نماید. 

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Evaluation of Curricula Quality Based on the Results of Internal Evaluation (Case: Humanities Departments)

نویسندگان [English]

  • reza Mohamadi 1
  • Fakhteh Eshaghi 2
چکیده [English]

Abstract: Given the importance of curricula quality, its continuous evaluation in the university system as one of the inputs is important. So today, curriculum evaluation is one of the main components of systems of evaluation and accreditation at World universities that is based on internal evaluation process. Ten years of experience in internal evaluation of academic departments of Iranian universities reveal that this approach can play an important role in the assessment of curricula quality. So alongside introducing the concept and practical process of internal evaluation in higher education, this paper attempts to present the meta-analysis of 69 reports of human science departments’ internal evaluation and based on the results, recommendations are presented for improvement of curriculum quality at universities. 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Curriculum
  • Internal Evaluation
  • higher education system
-     بازرگان، عباس (1375). کاربرد ارزیابی آموزشی در بهبود کیفیت آموزش عالی با تأکید بر آموزش پزشکی. تهران: وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی تهران.
-     بازرگان، عباس و همکاران (1379). رویکرد مناسب ارزیابی درونی برای ارتقای مستمر کیفیت گروه‌های آموزشی در دانشگاه‌های علوم پزشکی، مجله روان‌شناسی و علوم تربیتی (دانشگاه تهران). دوره جدید، سال پنجم (2)، ص 7-26.
-     بازرگان، عباس (1383). اعتبارسنجی در آموزش عالی؛ دایره‌المعارف آموزش عالی (جلداول). تهران: بنیاد دانشنامه بزرگ فارسی، ص 165-164.
-   بازرگان، عباس؛ حجازی، یوسف و اسحاقی، فاخته (1386). فرایند اجرای ارزیابی درونی در گروه‌های آموزشی دانشگاه راهنمای عملی). تهران: نشر دوران.
-     جهانی، جعفر (1384). نقد و بررسی کمیت و کیفیت برنامه درسی مصوب دوره دکتری برنامه‌ریزی درسی، قلمرو برنامه درسی در ایران، انتشارات سمت، ص 40-53.
-     سرمد، غلامعلی (1372). مسیر تحول برنامه‌ریزی آموزش عالی دولتی در ایران تا قبل از پیروزی انقلاب اسلامی، فصلنامه پژوهش و برنامه‌ریزی در آموزش عالی، ص 85-105.
-     عارفی، محبوبه (1384). برنامه‌ریزی درسی راهبردی در آموزش عالی، تهران: مرکز انتشارات جهاد دانشگاهی دانشگاه شهید بهشتی.
-     کافمن، راجر و جری، هرمن (1990). برنامه‌ریزی استراتژیک در نظام آموزشی (بازاندیشی، بازسازی ‌ساختارها، بازآفرینی). ترجمه فریده مشایخ و عباس بازرگان (1374)، تهران: انتشارات مدرسه.
-     گروه مطالعات تطبیقی و نوآوری در آموزش عالی مؤسسه پژوهش و برنامه‌ریزی آموزش عالی (1377). مقدمه‌ای بر تغییر ساختار و فرایند برنامه‌ریزی درسی در آموزش عالی (گزارش).
-     گروه مطالعات تطبیقی و نوآوری در آموزش عالی مؤسسه پژوهش و برنامه‌ریزی آموزش عالی (1378). بررسی ساختار و عملکرد شورای عالی برنامه‌ریزی از بدو تأسیس تا کنون (گزارش).
-     محمدی، رضا (1384). راهنمای عملی انجام ارزیابی درونی در نظام آموزش عالی ایران: تجارب ملی و بین‌المللی. انتشارات سازمان سنجش آموزش کشور.
-     محمدی، رضا و همکاران (1384). ارزیابی کیفیت در آموزش عالی، تهران: سازمان سنجش آموزش کشور.
-     ملکی، حسن (1384). بررسی فاصله نظر و عمل در برنامه‌ریزی درسی ایران. قلمرو برنامه درسی ایران، ص120-132. انتشارات سمت.
-     مهرمحمدی، محمد (1381). برنامه درسی: نظرگاه‌ها، رویکرد و چشم‌اندازها، انتشارات آستان قدس رضوی.
-     نیلی، محمدرضا؛ نصراصفهانی، احمدرضا و دریکوند، هدایت‌الله (1384). الزام‌ها و آسیب‌های برنامه‌ریزی درسی دانشگاه محور. قلمرو برنامه درسی در ایران، انتشارات سمت، ص 159-167.
 
-     Billing, David (2004). International comparisons and trends in External Quality Assurance of Higher Education: commonality or Diversity? Higher Education, 47: 113-137.
-     Cihe (2001). Comision on Institution of Higher Education. Internet: http: // www. Nasc. org/cihe/stancihe. html.
-     Cowin, B. (1994). Initiating change Through Internal Evaluation; Internet: http: // www. cirpa-ocpri. ca/prevconferences/halifax94/cowin. html.
-     Spencer, M. S. (2001). Enforced cultural change in Academe: Apractical Casestudy. Implementing Quality Management System in Higher Education; vol. 26. n. 1.
-     Stella, A. (2002). External Quality Assurance in Indian Higher Education; Paris: International Institute for educational planning (IIEP).
-     Thune, C. (1996). The Alliance of Accountability and Improvement: the Danish Experience. Quality in Higher Education;Vol. 2; No. 1; pp. 21-33.
-     Vlascean. V. l, Grunberg. L. & parlea, D. (2004). Quality Assurance andAccreditation: A Glossary of Basic Terms and Definitions; Bucharest, unesco – CEBRS, paper on higher ducation. http: // www. cepesro/ publications/ Defavlt. html