طراحی و تدوین شاخص‌های ارزیابی عملکرد نظام پژوهش در آموزش و پرورش (مورد مطالعه: پژوهشگاه مطالعات وزارت آموزش و پرورش با رویکردی کیفی)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری مدیریت آموزشی دانشگاه خوارزمی

2 استاد گروه مدیریت آموزشی دانشکده مدیریت دانشگاه خوارزمی

3 دانشیار گروه مدیریت آموزشی دانشکده مدیریت دانشگاه خوارزمی

چکیده

هدف اصلی مطالعه حاضر، طراحی و تدوین شاخص‌های ارزیابی عملکرد پژوهشگاه مطالعات وزارت آموزش و پرورش است. این پژوهش با رویکرد کیفی و با استفاده از روش تحلیل محتوا انجام گرفته است. جامعه آماری پژوهش شامل همه اعضای هیئت علمی و کارشناسان پژوهشگاه و نیز همه اسناد منتشر شده در حوزه پژوهش در آموزش و پرورش بودند. 8 نفر از افراد با روش نمونه‌گیری هدفمند تا رسیدن به اشباع نظری انتخاب شدند. همچنین همه اسناد مرتبط شناسایی ‌شده (40 سند) نیز، به‌عنوان نمونه پژوهش، مطالعه و بررسی شدند. داده‌های پژوهش با استفاده از مصاحبه نیمه ساختاریافته و فرم تحلیل محتوای اسناد و مصاحبه‌ها جمع‌آوری شدند. با توجه به کدهای استخراج ‌شده از تحلیل محتوای مصاحبه‌ها و اسناد، تعداد 111 شاخص تدوین شد. این شاخص‌ها در جلسه‌ای با حضور پنج نفر از مصاحبه‌شوندگان، بررسی و تعداد 32 شاخص حذف شد. شاخص‌های تدوین ‌شده در مقوله‌های مختلفی دسته‌بندی شدند. برون‌دادها و دستاوردها با 19 شاخص، پیامدها با 10 شاخص، منابع و تسهیلات با 6 شاخص و آموزش و توانمندسازی نیز با 5 شاخص؛ ازجمله مقوله‌های ارزیابی عملکرد  پژوهشگاه است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Designing and Codifying Evaluation Indexes of the Performance of Research System in Education; Case Study: Institue of Ministry of Education Studies, Using a Qualitative Approach

نویسندگان [English]

  • Gholam Ali Youseliani 1
  • Mohamad Reza Behrangi 2
  • Hamidreza Arasteh 2
  • Bijan Abdollahi 3
چکیده [English]

The purpose of the present study is to design and codify the performance evaluation indexes in the Institute of Ministry of Education studies. The study was conducted through a qualitative approach using content analysis. The population of the study included all professors and experts of the institute and also all the published documents in the research field of Education system. Using smart sampling method to achieve theoretical saturation, 8 people were chosen and interviewed. Moreover, all the identified related documents (40 documents), were studied as research samples. Data collection was performed through semi-structured interviews and content analysis forms of documents and interviews. According to the extracted codes from the content of the documents and interviews, 111 indexes were compiled. The indexes were studied in a meeting with the presence of 5 interviewees and 32 indexes were eliminated. The selected indexes were classified in different categories. Outputs and achievements with 19 indexes, outcomes with 10 indexes, resources and facilities with 6 indexes and instruction and empowerment with 5 indexes are examples of categories of performance evaluation.

کلیدواژه‌ها [English]

  • evaluation of performance
  • Institute of Education Studies
  • research system in education
  • Performance evaluation indexes
آراسته، حمیدرضا و حسین‌پور، رضا (1388). تعیین شاخص‌های ارزیابی عملکرد مراکز پژوهشی دفاعی، فصلنامه پژوهش‌های مدیریت منابع انسانی دانشگاه جامع امام حسین (ع). 1 (4)، 115 – 136.
ابراهیمی، علیرضا؛ ساعتی، صابر و رئیسی، صدیق (1390). ارزیابی عملکرد پژوهشی اساتید با استفاده از روش تحلیل پوششی داده‌ها، کاربردی در دانشکده صنایع دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران جنوب، مجله ریاضیات کاربردی واحد لاهیجان، 8 (2)، 71 -81.
پژوهش‌نامه آموزشی (1382الف). مصاحبه با دکتر مهرمحمدی، پژوهش‌نامه آموزشی، 58 و 59، 4 -7.
پژوهش‌نامه آموزشی (1382ب). ارزیابی عملکرد پژوهشی وزارت آموزش و پرورش در گفتگو با دکتر عباس بازرگان و حسن‌پاشا شریفی، پژوهش‌نامه آموزشی، آذر ماه، ویژه‌نامه هفته پژوهش.
پژوهش‌نامه آموزشی (1384). گفتگو با دکتر الهه حجازی، دکتر سعید حسن‌زاده، دکتر حسین لطف‌آبادی،  دکتر عبدالحسن خسروپناه، دکتر سید احمد رهنمایی و دکتر زهرا گویا، پژوهش‌نامه آموزشی، تابستان، ویژه‌نامه شماره 19.
حسین‌پور، رضا و آراسته حمید‌رضا (1389). بررسی و انتخاب الگوی پایه ارزیابی عملکرد مراکز پژوهشی دفاعی، فصلنامه پژوهش و برنامه‌ریزی در آموزش عالی، 16 (3)، 65 - 83.
حقیقت منفرد، جلال (1384). سیستم‌ها و شاخص‌‌های نوین ارزیابی عملکرد. تهران‌: مجموعه مقالات دومین سمینار مدیریت کیفیت در صنعت ریخته‌گری.
حکیمی، عبدالعظیم (1390). برنامه توسعه پنجساله پنجم پژوهشگاه مطالعات آموزش و پرورش. تهران: وزارت آموزش و پرورش، سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی.
دادرس، محمد‌حسین و ولی‌وند ‌زمانی، حسین (1391). ارزیابی عملکرد نظام‌های پژوهش‌های غیر صنعتی ارتش جمهوری اسلامی ایران، فصلنامه مدیریت نظامی، 12 (48)، 11-42.
دانایی‌فرد، حسن؛ الوانی، سید‌مهدی و عادل، آذر (1383). روش‌شناسی پژوهش کیفی در مدیریت، رویکردی جامع، تهران‌: انتشارات صفار.
زارع احمدآبادی، حبیب؛ جاویدی، سمیه و طحاری ‌مهرجردی، محمدحسن (1392). ارائه الگویی برای ارزیابی عملکرد بخش تحقیق و توسعه گروه‌های فنی و مهندسی (مطالعه موردی‌: گروه‌های فنی و مهندسی دانشگاه یزد)، فصلنامه آموزش مهندسی ایران، 15 (58)، 85-99.
ساکی، رضا (1382). هفته پژوهش فرصتی برای تأمل پیرامون برنامه‌های پژوهشی در وزارت آموزش و پرورش، پژوهش‌نامه آموزشی، آذرماه، ویژه‌نامه شماره 14.
ساکی، رضا (1383). هشت گفتار در برنامه راهبری توسعه پژوهش، پژوهش‌نامه آموزشی، 78، 17 – 22.
ساکی، رضا (1384). طراحی راهنمای اصلاح نظام مدیریت پژوهش در آموزش و پرورش ایران، پایان‌نامه دکتری مدیریت آموزشی، دانشکده روان‌شناسی و علوم تربیتی دانشگاه تربیت معلم.
ساکی، رضا (1385). برنامه راهبردی توسعه پژوهش در آموزش و پرورش، طرح پژوهشی. تهران: وزارت آموزش و پرورش، پژوهشگاه مطالعات آموزش و پرورش.
ساکی، رضا (1386). الگوی نظری نظام تحقیق و توسعه، شورای عالی آموزش و پرورش، سند ملی آموزش و پرورش جمهوری اسلامی ایران. تهران‌: شورای عالی آموزش و پرورش.
ساکی، رضا (1388). نگاهی دوباره به پژوهش و مدیریت آن در آموزش و پرورش، پژوهش‌نامه آموزشی، شهریور، شماره 113.
ساکی، رضا و نامی، شمسی (1385). تأملی بر فرایند اولویت‌یابی پژوهشی و دشواری‌های آن در آموزش و پرورش، فصلنامه تعلیم و تربیت، 85، 161 – 188.
شریعت‌زاده، مهدی (1388). بازخوانی 20 سال تلاش و تجربه آموزش و پرورش در حوزه تحقیقات، ره‌آوردها، کاستی‌ها و راهکارها، پژوهش‌نامه آموزشی، شماره 116. صص:11-9.
عابدی، احمد؛ عریضی سامانی، سید علیرضا و شواخی، علیرضا (1384). فراتحلیل عوامل مؤثر بر افزایش کاربست یافته‌های پژوهشی در وزارت آموزش و پرورش، نوآوری‌های آموزشی، 4 (12)، 109 – 133.
فتحی واجارگاه، کوروش؛ خسروی، علی‌اکبر؛ سعادت‌طلب، آیت‌اله؛ تورانی حیدر و دیباواجاری، طلعت (1389). طراحی مکانیزم اولویت‌یابی پژوهشی برای نظام آموزش و پرورش ایران، مورد مطالعه: سازمان آموزش و پرورش شهر تهران، فصلنامه مطالعات تربیتی و روانشناسی دانشگاه فردوسی مشهد، 11 (2)، 185 – 210.
فرهودی، رزیتا و بسته‌نگار، مهرنوش (1383). ارائه مدل ارزیابی عملکرد واحدهای پژوهشی دارای مجوز قطعی از وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، فصلنامه مدیرساز، 7 (15).
قلی‌زاده، رضوان و حیدری‌چروده، مجید (1389). شناسایی زمینه‌های کاربست یافته‌های پژوهشی در آموزش و پرورش استان خراسان رضوی، طرح پژوهشی، اداره کل آموزش و پرورش استان خراسان رضوی.
کرسول، جان دبلیو (2009). طرح پژوهشی، رویکردهای کیفی، کمی و ترکیبی؛ ترجمه علیرضا کیامنش و مریم دانای طوس (1391). تهران‌: انتشارات جهاد دانشگاهی واحد علامه طباطبایی.
کرمانشاهی، مرتضی (1389). بازاندیشی جایگاه در مدیریت پژوهش در آموزش و پرورش استان‌ها، پژوهش‌نامه آموزشی، ویژه‌نامه هفته پژوهش، شماره 120.
کریمی، فرهاد (1384). نگاهی به وضعیت موجود پژوهش در نظام آموزش و پرورش و ارائه پیشنهاداتی به منظور اصلاح آن، پژوهش‌نامه آموزشی، 87.
متین، نعمت‌اله (1383). برنامه حوزه برنامه‌ریزی و پشتیبانی پژوهش، پژوهش‌نامه آموزشی، 70.
متین، نعمت‌اله (1385). بررسی میزان استفاده از یافته‌های پژوهشی در آموزش و پرورش، فصلنامه تعلیم و تربیت، 4، 149 -170.
معاونت پژوهش و فناوری وزارت علوم، تحقیقات و فناوری (1391). گزارش ارزیابی عملکرد پژوهش و فناوری واحدهای پژوهشی کشور در سال 1391. تهران‌: وزارت علوم، تحقیقات و فناوری.
موحدی، مسعود؛ قاضی‌زاده ‌فرد، سید ضیاءالدین و داداشی، ایوب (1390). ارائه الگویی مناسب برای ارزیابی عملکرد پژوهشگران سازمان‌های تحقیقات صنعتی، دو فصلنامه پژوهش‌های مدیریت منابع انسانی دانشگاه جامع امام حسین (ع)، 3 (2)، 83-109.
مهرمحمدی، محمود (1384). نگاهی دوباره به نشانه‌های بلوغ در نظام پژوهشی آموزش و پرورش (ده باید بلوغ‌یافتگی در نظام پژوهشی)، پژوهش‌نامه آموزشی،  ویژه‌نامه تابستان (19)، 8 – 10.
نوآوری‌های آموزشی (1382). معرفی مؤسسه پژوهش برنامه‌ریزی درسی و نوآوری‌های آموزشی و فعالیت‌های علمی و پژوهشی آن، فصلنامه نوآوری‌های آموزشی، 2 (4)،  81 -92.
هولستی، ال. ار. (1989). تحلیل محتوا در علوم اجتماعی و انسانی؛ ترجمه نادر سالارزاده ‌امیری (1391). تهران‌: انتشارات دانشگاه علامه طباطبایی.
هومن، حیدر‌علی (1389). راهنمای عملی پژوهش کیفی، تهران: انتشارات سمت.
 
Agostino, D.; Arena, M.; Azzone, G.; Molin, M. D. & Masella, C. (2012). Developing a performance measurement system for public research centers, Int. Journal of Business Science and Applied Management, 7 (1), 43-60.
Broadbent, J. (2007). If you can‘t measure it, how can you manage it Management and governance in higher education institutions. Public Money and Management. 27 (3), 193–198.
Baggett, K. S. (2014). A systems – Based framework for assessment of performance measurement system implementation in R&D organization. A dissertation to the faculty of old dominion university in partial fulfillment of the requirements for the degree of doctor of philosophy, old dominion university.
Coccia, M. (2001). A basic model for evaluating R&D performance: theory and- application in Italy, R&D management, 31 (4), 453–464.
Coccia, M. & Rolfo, S. (2007). How research policy changes can affect the organization productivity of public research institutes. Journal of Comparative Policy Analysis, Research and Practices, 9 (3), 215-233.
Chiesa, V.; Frattini, F.; Lazzarotti, V. & Manzini, R. (2009). Performance measurement in R&D: exploring the interplay between measurement objectives, dimensions of performance and contextual factors. R&D Management. 39 (5), 487–519.
Creswell, J, W. (2004). Mixed methods designs: lengthening in the path of qualitative research, keynote address presented at the fifth international interdisciplinary, Conference, Advances in Qualitative Methods, Edmonton, Alberta, Canada.
Ghanbari, M. et al (2012). Approaches of Performance Evaluation in Organizations, Interdisciplinarity Journal of Contemporary Research in Business, 4 (8), 620-625.
Green, G. I. & Keim, R. T. (1983). After implementation what’s next? Evaluation. Journal of System Management, 34 (9).
Jafari, M.; Bourouni, A. & Hesam Amiri, R. (2009). A New framework for selection of the best performance appraisal method, European Journal of social sciences, 7 (3), 92-100.
Jyoti, D.; Banwet, K. & Deshmukh, S. H. (2006). Balanced scorecard for performance evaluation OF R&D organization: A conceptual model. Journal of scientific & industrial research. 65, 879-886.
Kaplan, R. S. & Norton, D. P. (2007). Using the Balanced Scorecard as a strategic management system. Harvard Business Review, 2-14.
Kulatunga, U.; Amaratunga, D. & Haigh, R. (2011). Structured approach to measure performance in construction research and development. Performance measurement system development. International Journal of Productivity and Performance Management, 60 (3), 289-310.
Loch, C. H. & Tapper, S. (2003). Implementing a strategy-driven performance measurement system for an applied research group.The Journal of Product Innovation Management. 19 (3), 185–198.
Michalska, J. (2005). The usage of the balanced scorecard for the estimation of the enterprises effectiveness. Journal of Materials processing technology, 162, 751-758.
Mohan, R. & Murthy. B. S. N. (2002).Performance evaluation of public research institutes using principal component analysis, Journal of scientific & industrial research, 61, 940-947.
Mahmoudi Maymand, M. & Ghaderi Noshahr, S. (2012). Factor Analysis of the Performance Evaluation Indices of Research Centers, Australian Journal of Basic and Applied Sciences, 6 (10), 11-22.
Sharma, M. K.; Bhagwat, R. & Dangayach, G. S. (2005). Practice of performance measurement: experience from Indian SMEs, Int. J. Globalization and Small Business, 1 (2), 183-213.
Tarmina, R. & Gao, J. (2009). Identifying acceptable performance appraisal criteria: an international perspective, Asia pacific Journal of Human recourse, 17 (1), 102-125.
Tripathy, S.; Ray, P. K., & Sahu, S. (2011). Performance measurement of r&d is a vaccine for innovation capability: evidence from indian manufacturing organization. Int. J. Electronic Transport, 1 (1), 76-95.
Wu, H. Y.; Lin, Y. K., & Chang, C. H. (2011). Performance evaluation of extension education centers in universities based on the balanced scorecard. Journal of Evaluation and Program Planning, 34, 37–50.