روش‌های مطلوب ارزشیابی در الگوی آموزش همراه با تولید در هنرستان‌های کاردانش

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استاد آموزش علوم دانشکده علوم تربیتی، دانشگاه تبریز

2 دانشجوی دکتری برنامه‌ریزی درسی، دانشگاه تبریز

3 دانشیار دانشکده علوم تربیتی، دانشگاه تبریز

4 استادیار دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی تهران

چکیده

هدف از اجرای پژوهش، دستیابی به روش‌های مطلوب ارزشیابی درس‌های استاندارد مهارت شاخه کاردانش در الگوی آموزش همراه با تولید بود. پژوهش از نظر هدف، کاربردی و از نظر روش گردآوری داده ­ها توصیفی بود و به‌صورت سنتزپژوهی اجرا شد. در این روش با گردآوری اطلاعات از منابع مختلف (تلفیق یافته­ های پژوهش­ های پیشین با یافته‌های مطالعات جاری) به افزایش اعتبار داده ­ها برای استنتاج نتایج، اقدام می‌شود. داده ­های مورد نیاز این پژوهش با مطالعه اسنادی و اجرای پرسشنامه گردآوری شد. بررسی وضعیت موجود و تحلیل داده­ های به دست آمده، زمینه تدوین روش‌های مطلوب ارزشیابی در الگوی آموزش همراه با تولید را فراهم آورد. یافته­ های پژوهش نشان داد که روش‌های مطلوب ارزشیابی درس‌های استاندارد مهارت شامل مؤلفه­ های؛ زمینه ­های ارزشیابی (فرایند و نتایج)، عوامل ارزشیاب (هنرجو، هنرآموز و ارزشیاب مستقل)، مراحل ارزشیابی (تکوینی و تراکمی) و معیار ارزشیابی (شرایط و سطح قابل قبول عملکرد) است. توجه به این مؤلفه‌ها در اجرای صحیح فرایند ارزشیابی، می‌تواند در بهبود کیفیت ارزشیابی و به‌تبع آن بهبود کیفیت آموزش و یادگیری در الگوی آموزش همراه با تولید در هنرستان­ های کاردانش مؤثر باشد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Examining the Optimal Methods of Evaluation in Productive Training System in Vocational Schools

نویسندگان [English]

  • Eskandar Fathiazar 1
  • GholamHossein Mikaeiloo 2
  • Yousef Adib 3
  • Ali Asghar khallaghi 4
چکیده [English]

This research aimed at providing suitable methods for evaluating the standard skill courses based on productive training system in vocational schools. This applied descriptive research was conducted through synthesis-research method. In this method, the required data were gathered from various sources (combining the results of previous researches plus the results of current researches) in order to increase the validity of the data. As such, the data were gathered through collecting documentary studies and administering questionnaires. Analyzing the current status and the obtained data made it possible to provide conditions for developing optimal evaluation methods in productive training system. The results indicated that the optimal evaluation method of standard skill courses followed the following factors: fields of evaluation (process and results), the evaluators (student, pupil and independent evaluator), evaluation steps (formative and summative) and evaluation criteria (the conditions and the acceptable level of performance). Considering these factors in implementing a correct evaluation process can be effective in improving the quality of evaluation and, consequently, the improvement of education and learning in productive training system in vocational schools.  

کلیدواژه‌ها [English]

  • Evaluation methods
  • productive training system
  • vocational schools
اسمعیلی، مهدی (1391). مطالعه تطبیقی شاخص‌های آموزش فنی و حرفه‌ای در کشورهای مختلف. مجموعه مقالات اولین همایش علمی توسعه آموزش‌های فنی و حرفه‌ای و کاردانش در افق ایران 1404. وزارت آموزش‌ و پرورش، دفتر آموزش‌های فنی و حرفه‌ای و کاردانش. تهران: انتشارات عابد.
امیری، معصومه (1381). تجزیه‌ وتحلیل وضعیت اشتغال آموزش دیدگان سازمان آموزش فنی و حرفه‌ای و برآورد الگوی عوامل مؤثر بر آن. مجله برنامه‌ و بودجه،9(5)، 47-74.
بازرگان، عباس (1392). ارزشیابی آموزشی: مفاهیم، الگوها و فرآیند عملیاتی. تهران: سمت.
باقرپور، حسین؛ محمودی سفیدکوهی، حسین و سوری، علیرضا (1391). بررسی تأثیر ارزشیابی تکوینی بر میزان یادگیری کارآموزان حرفه رایانه‌کار ICDL درجه دو آزمایشگاه‌های فنی و حرفه‌ای استان کردستان. مجموعه مقالات دومین همایش ملی مهارت‌ آموزی و اشتغال در ایران.
باقرزاده، زهره و عصاره، علیرضا (1394). ارائه مسیر نماهای نظام آموزش فنی و حرفه‌ای متوسطه ایران. فصلنامه پژوهش در برنامه‌ریزی درسی، 12 (19)، 33-46.
بیابانگرد، اسماعیل (1392). روش‌های تحقیق در روان‌شناسی و علوم تربیتی. تهران: نشر دوران.
پرند، کورش؛ نیرومند، پوراندخت؛ رنجبر، محبوبه؛ کیائی، رهام و حاجیلو، محمدحسین (1394). سند برنامه‌های تحول مهارت سازمان آموزش فنی و حرفه‌ای کشور. تهران: سازمان آموزش فنی و حرفه‌ای کشور.
پرونده، رقیه و حسن شاهی، مرضیه (1393).چالش‌های فراروی اجرای تبصره 75 آموزش همراه تولید. دیدگاه مدیران هنرستان‌های کاردانش و فنی و حرفه‌ای سراسر کشور. شیراز: آموزش‌ و پرورش ناحیه سه.
چهارباشلو، حسین؛ صالحی عمران، ابراهیم و خوشنویسان، فاطمه (1392). بازنگری در برنامه درسی آموزش فنی و حرفه‌ای با تأکید بر مهارت‌های اشتغال‌زا. همایش ملی تغییر در برنامه درسی دوره‌های آموزش‌ و پرورش. دانشگاه بیرجند.
حسینی، سید محمدحسین؛ صدری، عباس و مطور، معصومه (1391). جایگاه اشتغال دانش‌آموختگان هنرستان‌های فنی و حرفه‌ای و کاردانش در شهر شیراز. فصلنامه پژوهش در نظام‌های آموزشی، 6 (17)،107-128.
دفتر آموزش‌های فنی و حرفه‌ای (1395).گزارش پنج‌ساله آموزش فنی و حرفه‌ای.
http://tve.medu.ir/portal/home.php?ocode=1000000828&block=announcement&id=12679
دلاور، علی (1388). روش تحقیق در روان‌شناسی و علوم تربیتی. تهران: انتشارات ویرایش.
سیف، علی‌اکبر (1394). اندازه‌گیری، سنجش و ارزشیابی آموزشی. تهران: انتشارات دوران، ویرایش ششم.
شاهسون، ابوالفضل (1382). بررسی آزمون‌های پایان دوره کارآموزی بر اساس رعایت اهمیت نسبی هر بخش از استانداردهای مهارت و آموزش. طرح پژوهشی اداره کل آموزش فنی و حرفه‌ای منطقه کرج. چکیده تحقیقات فنی و حرفه‌ای جلد 5. پژوهشگاه مطالعات آموزش‌ و پرورش.
شریف‌زاده، محمد (1390). آموزش‌های فنی و حرفه‌ای و اشتغالفصلنامه رشد فنی حرفه‌ای، 6 (4)، 18-19.
شریف‌زاده، محمد؛ کاظمی، محمدمهدی؛ رئیس‌زاده لنگرودی، سیده مینا؛ سعیدی‌نژاد، مژده؛ محمدی ورقنه، زهرا؛ علی‌نژاد، محمدعلی و فرجی، زهرا (1392). آموزش‌های فنی و حرفه‌ای و کاردانش. تهران: انتشارات عابد.
شورای عالی آموزش‌وپرورش (1390). سند تحول بنیادین آموزش‌ و پرورش.
http://tvoccd.medu.ir/portal/home.php?ocode=100058801&block=school_dpage&pageid=613
شورای عالی آموزش‌ و پرورش (1393). سند طراحی مفهومی آموزش و تربیت در شاخه فنی و مهارتی.
http://tvoccd.medu.ir/portal/home.php?ocode=100058801&block=school_dpage&pageid=614
شورت، ادموند سی. (1991). پژوهش تلفیقی: سنتزپژوهی؛ ترجمه فریده مشایخ و لطفعلی عابدی، در مهر محمدی و همکاران. روش‌شناسی مطالعات برنامه درسی (صص:349-364)، تهران: انتشارات سمت و پژوهشکده مطالعات آموزش‌وپرورش.
صالحی، کیوان؛ زین‌آبادی، حسن‌رضا و پرند، کورش (1388). کاربست رویکرد سیستمی در ارزشیابی کیفیت هنرستان‌های فنی حرفه‌ای: موردی از ارزشیابی هنرستان‌های فنی حرفه‌ای دخترانه شهر تهران. فصلنامۀ نوآوری‌های آموزشی، 8 (29)، 152-203.
صدری، عباس و حسینی، سید محمدحسین (1393). مهارت‌آموزی مبتنی بر زمینه و بافت. چکیده تحقیقات آموزش فنی و حرفه‌ای و اشتغال، جلد 4. سومین همایش بین‌المللی مهارت‌آموزی و اشتغال.
عزیزی، نعمت اللّه و حیدری، شهریار (1391). نگرش معلمان ابتدایی شهر سنندج به ارزشیابی توصیفی. مجله علوم تربیتی دانشگاه شهید چمران اهواز، 6 (2)، 189-208.
فرجاد، محمدعلی (1388). آموزش‌ و پرورش تطبیقی، جلد اول و دوم. تهران: انتشارات رشد.
قادری، حیدر و شکاری، عباس (1393). ارزیابی کیفیت برنامه درسی گروه علوم تربیتی دانشگاه کاشان. فصلنامه پژوهش در برنامه درسی، 2 (14)،147 -162.
کرسول، جان و پلانوکلارک، ویکی (1394). روش‌های پژوهش ترکیبی؛ ترجمه علیرضا کیامنش و جاوید سرابی. تهران: انتشارات آییژ.
کشتی‌آرای، نرگس؛ یوسفی، علیرضا و موسوی، سهیلا (1391). تناسب نیازهای بخش صنعت با آموزش‌های فنی و حرفه‌ای. رهیافتی نو در مدیریت آموزشی، 3(2)، 119-138.
لشین، سینیتا بی؛ پولاک، جولین و رایگلوث، چارلز ام. (1394). راهبردها و فنون طراحی آموزشی؛ ترجمه هاشم فردانش. تهران: سمت.
مجلس شورای اسلامی (1389). برنامه پنجم توسعه.
http://modares.ac.ir/uploads/Edu.MPDR.Oth.7.pdf
مرکز آمار ایران (1394). شاخص‌های کلیدی استان‌ها در یک نگاه.
https://www.amar.org.ir
میرزامحمدی، محمدحسن و رومیانی، فاطمه (1391). نقش جهانی شدن کار بر روی اهداف آموزشی سازمان فنی و حرفه‌ای کشور ایران. چکیده مقالات همایش بین‌المللی مهارت‌آموزی و اشتغال. دفتر پژوهش و برنامه‌ریزی سازمان آموزش فنی و حرفه‌ای کشور.
میرکی قرائی، حسین (1393). چالش‌های موجود در توسعه متوازن فنی و حرفه‌ای و کاردانش و راهکارهای آنفصلنامه رشد فنی حرفه‌ای و کاردانش،10 (1)، 44-47.
نادری، عزت‌الله؛ حاجی‌زاد، محمد؛ شریعتمداری، علی و سیف نراقی، مریم (1389).بررسی و مقایسه مهارت‌های حرفه‌ای معلمان دروس علوم پایه و علوم انسانی دوره راهنمایی شهرستان بهشهر به‌منظور ارائه روش‌های ارتقای کیفی این مهارت‌ها. فصلنامه تحقیقات مدیریت آموزشی، 2 (2)،75-96.
نجفی، امیر؛ ثابت‌زاده، امیر و سعیدی رضوانی، محمود (1392). نقش آموزش‌های فنی و حرفه‌ای در اشتغال و لزوم تغییر سیاست‌های آموزش‌ و پرورش در اهداف، ساختار، فرایندها و برنامه‌ریزی این آموزش‌ها در هنرستان‌ها. همایش ملی تغییر در برنامه درسی دوره های آموزش‌ و پرورش، دانشگاه بیرجند.
واحد آمار معاونت آموزش متوسطه کاردانش (1395). آمار هنرجویان شاخه کاردانش.
وزارت آموزش‌ و پرورش (1395). شیوه‌نامه نامه اجرایی بهبود کیفیت آموزش و افزایش بهره‌وری در هنرستان‌ها.
وزارت آموزش‌ و پرورش (1391). برنامه درسی ملی جمهوری اسلامی ایران.
 
 
Bullock, C.; Belfield, S.; Butterfield, Z.; Morris, P. & Ribbins. J. (1999). A framework for the evaluation of continuing education short courses in dentistry. British Dental Journal, 187 (8), 445-449.
 
Eggen, P. & Kauchak, D. (2001). Educational Psychology, (5th Ed). Upper Saddle River, NJ: Prentice Hall.
Finn, B. (1991). Young Peoples participation in post-compulsory education training. Report of the Australian Education council Review Committee, Australian Government Publishing service, Canberra.
 
Guskey, T. (2003). How classroom assessments improve learning. Educational Leadership, 60 (5), 6 -11.
Hattie, J. (2012). Visible learning for teachers: Maximizing impact on learning. New York, NY: Routledge.
 
Hoy, W. K. & Miskel, C. J. (2005). Educational administration: Theory, research and Practice, 7th ed. New York: McGraw-Hill.
 
Miller, D. & Lavin, F. (2007). But now I feel I want to give it a try: Formative assessment self-esteem and a sense of competence. Curriculum Journal, 18 (1), 3-25.
 
Sanders, J. R. (1988). Approaching Evaluation in Small Schools. ERIC.
Shepard, L. A. (2005). Linking formative assessment to scaffolding. Educational Leadership, 63(3), 66–70.
 
Sirotnik, K. A. (1987). The Information Side of Evaluation for Local School Improvement. International Journal of Educational Research, 11 (1), 77-90.
 
Stasz, C. (1999). Assessing the Quality of Vocational Education in High Schools.NAVE design papers.Paper presented at the independent Advisory Panel Meeting, National Assessment of Vocational Education. ERIC Document Reproduction Service No (ED 443964).
 
Tridane, M. et al (2015). The impact of formative assessment on the learning process and the unreliability of the mark for the summative evaluation. Procedia - Social & Behavioral Sciences, 197, 680 – 685.