تأثیر سرمایه اجتماعی و مسئولیت‏پذیری اجتماعی بر تعهد سازمانی (مطالعه موردی کارکنان دانشگاه رازی کرمانشاه)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه بوعلی سینا همدان

2 دانشجوی دکتری مدیریت آموزشی دانشگاه بوعلی‌ سینا

3 دانشجوی کارشناسی ارشد مدیریت آموزشی دانشگاه بوعلی سینا همدان

چکیده

پژوهش حاضر با هدف بررسی تأثیر مسئولیت‏پذیری اجتماعی و سرمایه اجتماعی بر تعهد سازمانی انجام شده است. این پژوهش از نوع توصیفی و از نظر روش پژوهشی پیمایشی است. روش جمع‏آوری اطلاعات استفاده از پرسشنامه و نمونه‏گیری، از نوع تصادفی طبقه‏ای بود که متناسب با حجم هر طبقه، 203 نفر از کارکنان دانشگاه رازی کرمانشاه انتخاب شدند. روش تجزیه و تحلیل داده‏ها، همبستگی و معادلات ساختاری با استفاده از نرم‏افزار‏های آماری (SPSS)- LISREL)) است. نتایج تحلیل الگویابی معادلات ساختاری، برازندگی الگو را با داده‏ها، مورد حمایت قرار دادند. نتایج الگویابی معادلات ساختاری نشان داد که اثر مستقیم مسئولیت‏پذیری اجتماعی بر تعهد سازمانی (21/0) در سطح 05/0 مثبت و معنی‏دار است، همچنین اثر مستقیم سرمایه اجتماعی بر تعهد سازمانی (59/0) در سطح 001/0 مثبت و معنی‏دار است. در نتیجه از عوامل مؤثری که هر سازمان در راستای تعهد سازمانی کارکنان باید مد نظر قرار دهد، مسئولیت‏پذیری اجتماعی و سرمایه اجتماعی است. در این بین ایجاد شبکه‏ها و مجاری ارتباطی و زمینه سازی بستری که منجر به افزایش مسئولیت‏پذیری کارکنان شود می‏تواند در افزایش تعهد سازمانی کارکنان مؤثر واقع شود. 

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Effect of Social Capital and Social Responsibility on Organizational Commitment; Case Study: Staff of Razi University, Kermanshah

نویسندگان [English]

  • Mohammad Reza Ardalan 1
  • Sirous Ghanbari 1
  • Roghaye Beheshti Rad 2
  • Parviz Navidi 3
چکیده [English]

The purpose of this study is to investigate the effect of social capital and social responsibility on organizational commitment. The type of study was descriptive and the method was Survey. Data collection was by questionnaire which stratified random sampling was 203 of employees in Razi University in Kermanshah. SPSS- LISREL software was used for data analysis. The structural equation modeling analysis supported model fitting to the data. Results of structural equation modeling showed that: The direct effect of social responsibility on organizational commitment (0/21) is positive and significant. Also, direct effect of social capital on Organizational commitment (0/59) is positive and significant. As a result the factors that each organization should consider in order to organization's commitment is social responsibility and social capital. In the meantime establishing networks and communications in that field lead to the increased responsibility of staff that can be effective in increasing organizational commitment.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Social Responsibility
  • Social Capital
  • Organizational Commitment
  • Razi University
  1.  

    1. احمدی، هیرش (1389). بررسی رابطه سرمایه اجتماعی، حمایت اجتماعی و عزت نفس در میان طبقات اجتماعی مریوان، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشکده اقتصاد و علوم اجتماعی، دانشگاه پیام نور مرکز تهران.
    2. اسدی، مهدی (1389). مطالعه مقایسه‏ای رابطه سرمایه اجتماعی با رضایت شغلی و تعهد سازمانی معلمان شهر مراغه، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه پیام نور مرکز تهران.
    3. ایمان، محمدتقی و جلائیان بخشنده، ‌وجیهه (1389). بررسی و تبیین رابطه بین مسئولیت اجتماعی و سرمایه اجتماعی در بین جوانان شهر شیراز، جامعه‌شناسی کاربردی، ‌21 (37): 19- 42.
    4. باستانی، سوسن؛ کمالی، افسانه و صالحی هیکویی، ‌مریم (1387). سرمایه اجتماعی شبکه و اعتماد متقابل بین شخصی، مجله دانشکده ادبیات و علوم انسانی، 16 (61): 41-81.
    5. برغمدی، هادی (1387). ‌تأثیر تخریب محله غربت بر سرمایه اجتماعی اهالی محله خاک سفید، رفاه اجتماعی، 7 (28): 263-283.
    6. بهاری‌فر، علی و جواهری کامل، مهدی (1389). بررسی پیامدهای ارزش‏های اخلاقی سازمان با مطالعه عدالت سازمانی، تعهد سازمانی و رفتار شهروندی سازمانی، دو ماهنامه توسعه انسانی پلیس،7 (28): 95- 118.
    7. بیژن‌نژاد، علی؛ کولیوند، اسحاق و غفاری، علی (1394). بررسی تأثیر سرمایه اجتماعی بر کارآفرینی سازمانی، فصلنامه مدیریت دولتی، 21: 41-54.
    8. پارسانژاد، محمدرضا (1387). ارتباط رفتار سازمانی با سرمایة اجتماعی و تبیین تئوری سرمایه‌گذاری اجتماعی. مجموعه مقالات اولین کنفرانس ملی رفتار شهروندی سازمانی، دانشکده مدیریت، دانشگاه تهران.
    9. پیراهری، نیر (1388). سرمایه اجتماعی در نظریات جدید، پژوهشنامه علوم اجتماعی، 3 (3): 110- 131.

    10. جبارزاده گنگرلویی، سعید و بایزیدی، انور (1389). بررسی رابطه بین مسئولیت‏پذیری اجتماعی و تعهد سازمانی با محافظه کاری در گزارش‌گری مالی شرکت‏های پذیرفته شده بورس اوراق بهادار تهران، فصلنامه بورس و اوراق بهادار، 3 (9): 77- 96. ‌

    11. جواهری، فاطمه و باقری، لیلا (1386). تأثیر استفاده از اینترنت بر سرمایه اجتماعی و انسانی (مطالعه موردی دانشجویان دانشگاه تهران)، مجله دانشکده ادبیات و علوم انسانی، 15 (58-59): 33- 66.

    12. جهانگیری، جهانگیر و شکری‌زاده، طاهره (1389). بررسی تأثیر سرمایه اجتماعی بر عملکرد سازمان‏های غیر دولتی زنان از دید اعضا در شهر شیراز، فصلنامه زن و جامعه، 1 (3): 105- 120.

    13. حضرتی صومعه، زهرا و ابوالحسن تنهایی، ‌حسین (1388). ‌بررسی نظری پژوهش‏های سرمایه اجتماعی در جامعه ایران، فصلنامه علوم رفتاری، 1 (1): 29-52.

    14. حقیقان، منصور؛ ربانی، رسول و کاظمی، سهیلا (1387). تأثیر سرمایه اجتماعی بر فعالیت شغلی دبیران مقطع متوسطه شهر اصفهان، پژوهش در برنامه‌ریزی درسی، 5 (17و18):  147-164.

    15. خشنود، الهام (1390). بررسی تأثیر ابعاد اصلی شغل بر میزان تعهد سازمانی کارکنان سازمان تأمین اجتماعی شهرستان سنندج. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه ازاد اسلامی واحد سنندج.

    16. خمرنیا، محمد؛ تورانی، سوگند و محمدی، رامین (1390). بررسی تأثیر سرمایه اجتماعی بر فرسودگی شغلی در پرستاران زن بیمارستان هاشمی نژاد، 1389، مجله پزشکی هرمزگان،15 03): 209-217. ‌

    17. رضایی، روح‌اله (1393). تأثیر سازه‏های سرمایه اجتماعی بر سرمایه فکری در شرکت‏های خدمات مشاوره ای، فنی و مهندسی کشاورزی در استان زنجان، دو فصلنامه علوم ترویج و آموزش کشاورزی، 20: 31-50.

    18. روشنفکر، پیام و ذکایی، محمدسعید (1385). جوانان، سرمایه اجتماعی و رفتارهای داوطلبانه، رفاه اجتماعی، 6 (23): 113-146.

    19. رویایی، رمضانعلی و مهردوست، حسین (1388). بررسی نقش مدیران فرهنگی در ارتقای مسئولیت اجتماعی: بررسی موردی مدیران تک پست صدا و سیما، پژوهش‌نامه علوم اجتماعی،3 (3): 43-59.

    20. زاهدی، محمدجواد؛ شیانی، ملیحه و علی‌پور، پروین ‌(1388). رابطه سرمایه اجتماعی با رفاه اجتماعی، رفاه اجتماعی، 9 (33): 109- 129.

    21. ساعتچی، محمود؛ قاسمی، ‌نوشاد و نمازی، سمیه (1387). بررسی رابطه میان انگیزة شغلی مدیران، رضایت شغلی و تعهد سازمانی کارکنان (دبیران) مقطع متوسطه شهرستان مرودشت، فصلنامه رهیافتی نو در مدیریت آموزشی، 1 (2): 147-168.

    22. سردارنیا، خلیل‌اله؛ قدرتی، حسین و اسلام، علیرضا (1389). تأثیر حکمرانی خوب و سرمایه اجتماعی بر اعتماد سیاسی، پژوهش‌نامه علوم سیاسی، 5 (1): 135-165.

    23. سلطانزاده، وحید (1391). بررسی رابطه بین تکیه‌گاه‏های شغلی و جامعه پذیری سازمانی با تعهد سازمانی در میان کارکنان دانشگاه ارومیه، پایان‌نامه کارشناسی ارشد مدیریت آموزشی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه ارومیه.

    24. شریفیان ثانی، مریم و ملکی سعیدآبادی، امیر (1385). سرمایه اجتماعی به مثابه یک سیستم پیچیده، رفاه اجتماعی، 6 (23): 25-65.

    25. شعبانی ورکی، بختیار و آهنچیان، نرگس ‌(1385). رهبری دانشگاهی و سرمایه اجتماعی: رویکردی جامعه‌شناختی به مدیریت آموزش عالی، اندیشه‏های نوین تربیتی، 2 (3و4): 39-58.

    26. طبقیان، فرناز (1389). مسئولیت اجتماعی شرکت و کاهش فقر: شاخص‏های عملکرد اجتماعی و نقش انگیزه در به‌کارگیری آنها، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشکده علوم اجتماعی و اقتصادی، دانشگاه الزهرا.

    27. طراویان، مینا (1385). ابعاد تعهد سازمانی دبیران مدارس متوسطه شهر اصفهان، دانش و پژوهش در علوم تربیتی، دانشگاه آزاد واحد خوراسگان، 10 و 11: 105-120.

    28. عباس‌زاده، محمد و مقتدایی، لیلا (1388). ‌بررسی جامعه شناختی تأثیر سرمایه اجتماعی بر دانش آفرینی، مجله جامعه‌شناسی ایران، ‌10 (1): 3-28.

    29. عرب، حسن (1388). بررسی رابطة بین سرمایة اجتماعی و رفتار شهروندی سازمانی، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه تهران، دانشکده مدیریت واحد پردیس قم.

    30. قربانی طالمی، ‌سمیه (1388). مطالعه تأثیر سرمایه اجتماعی بر ارتقا شغلی (مطالعه‏ای در مورد زنان شاغل در بانک سپه)،پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه علم و فرهنگ.

    31. قلاوندی، حسن؛ کبیری، افشار و سلطانزاده، وحید (1393). بررسی رابطه مسئولیت‏پذیری اجتماعی و کار تیمی کارکنان دانشگاه ارومیه، جامعه‌شناسی کاربردی، 25 (53): 111-120.

    32. کامرانی، فریدون و ارشادی، خدیجه (1388). بررسی رابطه سرمایه اجتماعی شبکه و سلامت روان، فصلنامه پژوهش اجتماعی، 2 (3 ): 29-54.

    33. ماجدی، سیدمسعود و لهسایی‌زاده، عبدالعلی (1385). بررسی رابطه بین متغیرهای زمینه‌ای، ‌سرمایه اجتماعی و رضایت از کیفیت زندگی کاری: مطالعه موردی در روستاهای استان فارس، فصلنامه روستا و توسعه، 9 (4): 91- 136.

    34. موحد، مجید؛ عنایت، حلیمه و پورنعمت، آرش (1387). بررسی رابطه میان سرمایه اجتماعی و مشارکت سیاسی زنان، پژوهش‌نامه علوم انسانی و اجتماعی، 28 (نیمه اول): 162-190.

    35. موغلی، علیرضا؛ حسن‌پور، اکبر و حسن‌پور، محمد (1388). بررسی ارتباط بین توانمندسازی و تعهد سازمانی کارکنان در مناطق نوزده گانه سازمان آموزش وپرورش شهر تهران، نشریه مدیریت دولتی، 1 (2): 119- 132.

    36. مهلوجی، حسین؛ هندیجایی، رضا و کرمانشاه، علی (1387). تأثیر مسئولیت اجتماعی بر نوآوری در بنگاها: دیدگاه مبتنی بر منابع، فصلنامه علوم مدیریت در ایران، 3 (12)، 49-64.

    37. نوغانی، محسن و اصغرپورماسوله، احمدرضا (1386). بررسی تطبیقی رویکردها و شاخص‏های مورد استفاده در سنجش سرمایه اجتماعی، مجموعه خلاصه مقالات همایش سرمایه اجتماعی و توسعه ایران، صص 249-253.

    38. نوغانی، محسن؛ اصغرپورماسوله، احمد رضا؛ صفا، شیما و کرمانی، مهدی (1388). کیفیت زندگی کاری و رابطه آن با سرمایه اجتماعی در شهر مشهد، مجله علوم اجتماعی دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه فردوسی مشهد، 5 (1): 111-140.

    39. الوانی، سیدمهدی (1381). سرمایة اجتماعی، مفاهیم و نظریه‏ها، فصلنامه مدیریت، 34: 3- 26.

    40. وحدتی، ‌مهناز (1389). تأثیر سرمایه اجتماعی بر تعهد سازمانی کارکنان شرکت نفت و گاز پارس، پایان‌نامهکارشناسیارشد، دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه پیام نور مرکز تهران.

    41. وحیدا، فریدون؛ کلانتری، ‌صمد و ‌فاتحی، ابوالقاسم ‌(1383). رابطه سرمایه اجتماعی با هویت اجتماعی دانشجویان: مطالعه موردی یازده دانشگاه دولتی در شهر تهران، مجله پژوهشی علوم انسانی دانشگاه اصفهان، 17 (2): 59- 92.

    42. الیاس‌پور، مریم (1388). بررسی تأثیر سرمایه اجتماعی بر میزان رضایت شغلی پرستاران بیمارستان نمازی شیراز، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشکده علوم اجتماعی، ‌دانشگاه علامه طباطبایی.

    43. یوسفی، سجاد؛ مرادی، مرتضی و تیشه‌ورز، محمدکاظم (1389). نقش تعهد سازمانی کارکنان در تسهیم دانش، دوماهنامه توسعه انسانی پلیس، 7 (30): 24-36.

    1. Apaydin, C. and Ercan, B. (2010). A structural equation model analysis of Turkish school managers’ views on social responsibility, Procedia Social and Behavioral Sciences, 2: 5590–5598.
    2. Azmat, F. (2010). Exploring social responsibility of immigrant entrepreneurs: Do home country contextual factors play a role? European Management Journal, 28: 377– 386.
    3. Borgonovi, F. (2010). A life-cycle approach to the analysis of the relationship between social capital and health in Britain, Social Science & Medicine 71: 1927-1934.
    4. Brammer, S., Millington, A. and Rayton, B. (2007). The Contribution of Corporate Social Responsibility to Organizational Commitment, University of Bath, school of management, Working Paper Series, 20: 236-344.
    5. Brunie, A. (2009). Meaningful distinctions within a concept: Relational, collective, and generalized social capital, Social Science Research, 38: 251–265.
    6. Chow, I. H. S. (2009). The relationship between social capital, organizational citizenship behavior, and performance outcomes: an empirical study from China. SAM Advanced Management Journal, 74 (3): 259-267.
    7. De Lara, P. Z. M. & Rodriguez, T. F. E. (2007). Organizational anomie as of the relationship between an unfavorable attitudinal environment and citizenship behavior (OCB) – an empirical study among university administration and services personnel. Personnel Review, 5-6: 843-66.
    8. Drucker, P. (2000). An Abridged and Revised Version of Management: Tasks, Responsibilities and Practices, Butterworth-Heinemann.
    9. Engstrom, K.; Mattsson, F.; Jarleborg, A. & Hallqvist, J. (2008). Contextual social capital as a risk factor for poor self-rated health: A multilevel analysis, Social Science & Medicine, 66: 2268-2280.
    10. Givel, M. (2007). Motivation of chemical industry social responsibility through Responsible Care, Health Policy 81: 85–92.
    11. Hardt, S. S.; Thurow-Kröning, B. & Frey, D. (2009). Preference-based escalation: A new interpretation for the responsibility effect in escalating commitment and entrapment, Organizational Behavior and Human Decision Processes, 108: 175–186
    12. Hediger, H. (2010). Welfare and capital-theoretic foundations of corporate social responsibility and corporate sustainability, The Journal of Socio-Economics 39: 518–526.
    13. Henderson, J. C. (2007) corporate social responsibility and tourism: Hotel companies in Phuket, Thailand, after the Indian Ocean tsunami, Hospitality Management, 26: 228–239.
    14. Holmqvist, M. (2009). Corporate social responsibility as corporate social control: The case of work-site health promotion, Scandinavian Journal of Management, 25: 68—72.
    15. Inoue, Y. & Lee, S. (2011). Effects of different dimensions of corporate social responsibility on corporate financial performance in tourism-related industries, Tourism Management 32: 790-804.
    16. Kline, R. B. (2011). Principles and practice of structural equation modeling. Second Edition, New York: The Guilford Press.
    17. Krause, D. R., Handfield, R. B., and Tyler, B. B, (2007). The relationships between supplier development, commitment, social capital accumulation and performance improvement,  Journal of Operations Management, 25, 528–545.
    18. Linthicum, C., Reitenga, A. L., and Sanchez, J. M. (2010). Social responsibility and corporate reputation: The case of the Arthur Andersen Enron audit failure, J. Account. Public Policy 29: 160–176.
    19. Meyer, J. P. & Allen, N. J. (1997). Commitment in the Workplace: Theory, Research, and Application, Sage, Thousand Oaks, CA.
    20. Mohan, J.; Twigg, L.; Barnard, S. & Jones, K. (2005). Social capital, geography and health: a small-area analysis for England, Social Science & Medicine 60: 1267–1283.
    21. Peterson, D. K. (2004). The Relationship between Perceptions of Corporate Citizenship and Organizational Commitment, Journal of Business & Society, 43 (3): 296–319.
    22. Schultz, J.; O’Brien, A. M. & Tadesse, B. (2008). Social capital and self-rated health: Results from the US 2006 social capital survey of one community, Social Science & Medicine, 67: 606–617.
    23. Shagholi, R. Zabihi, M. R., Atefi, M., and Moayedi, F., (2011). The consequences of organizational commitment in education, Procedia Social and Behavioral Sciences, 15: 246–250.
    24. Shaw, J. D.; Delery, J. E.; Mohamed, H. & Abdulla, A. (2003). Organizational commitment and performance among guest workers and citizens of an Arab country, Journal of Business, 56: 1021 – 1030.
    25. Takala, T. & Pallab, P. (2000). Individual, Collective and Social Responsibility of the Firm, Business Ethics: A European Review, 9 (2): 109-118.
    26. Vakola, M. & Nikolaou, I. (2005). Attitudes towards Organizational Change: What is the Role of Employees, Stress and Commitment? Journal of Employee Relation, 25 (2): 160–174.
    27. Vasilescu, R., Barna, C., Epure, M., and Baicu, C. (2010). Developing university social responsibility: A model for the challenges of the new civil society, Procedia Social and Behavioral Sciences, 2: 4177–4182.
    28. Viswesvaran, C., S. P. Deshpande and Milman, C. (1998). The Effect of Corporate Social Responsibility on Employee Counterproductive Behavior, Journal of Cross Cultural Management, 5 (4): 5–12.
    29. Walker, M. & Parent, M. M. (2010). Toward an integrated framework of corporate social responsibility, responsiveness, and citizenship in sport, Sport Management Review, 13: 198–213.
    30. Weil, F.; Lee, M. R. & Shihadeh, E. S. (2011). The burdens of social capital: How socially-involved people dealt with stress after Hurricane Katrina, Social Science Research, 1-10.
    31. Weng, Q., McElroy, J. C., Morrow, P. C. and Liu, R. (2010). The relationship between career growth and organizational commitment, Journal of Vocational Behavior 77: 391–400.
    32. Xin, H. (2009). The study of relationship between OCB and social capital based on different culture, The British Psychology Society,