شناسایی عوامل مؤثر در پیش‌بینی پیشرفت تحصیلی دانشجویان بر اساس اطلاعات تحصیلی مقطع متوسطه و کنکور سراسری

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه روش‌ها و برنامه‌های آموزشی دانشکده روان‌شناسی و علوم تربیتی دانشگاه تهران

2 دکترای تخصصی روان‌شناسی سلامت گروه روان‌شناسی سلامت دانشکده علوم رفتاری و سلامت روان (انستیتو روان‌پزشکی تهران) دانشگاه علوم پزشکی ایران

3 استادیار سازمان سنجش آموزش کشور

4 کارشناس امور پژوهشی سازمان سنجش آموزش کشور

5 کارشناسی ارشد مشاوره دانشگاه شهید بهشتی

چکیده

هدف این پژوهش، بررسی عوامل مؤثر بر پیشرفت تحصیلی دانشجویان بر اساس اطلاعات تحصیلی مقطع متوسطه و نتایج کنکور سراسری بود. جامعه آماری شامل دانشجویان ورودی سال 1388 دانشگاه شهید بهشتی در مقطع کارشناسی در دو نوبت روزانه و شبانه بود که تا شهریور ماه سال 1393 فارغ­التحصیل شده­اند. اطلاعات مورد نیاز از سازمان سنجش آموزش کشور و دانشگاه شهید بهشتی گرد­آوری شد. داده­ها با استفاده از میانگین، واریانس، میانه، آزمون t-test، روش­های رگرسیون چندگانه، رگرسیون لجستیک و تحلیل واریانس یک‌طرفه، با نرم‌افزار آماری SPSS22 تجزیه و تحلیل شدند. نتایج نشان داد که بین معدل دیپلم، رشته تحصیلی دوره متوسطه، معدل پیش­دانشگاهی و میانگین درس‌های تخصصی در آزمون سراسری فارغ­التحصیلان با پیشرفت تحصیلی رابطه مستقیمی وجود دارد. بین نوع دوره (روزانه- شبانه)، معدل پیش­دانشگاهی و سهمیه فارغ­التحصیلان با معدل کارشناسی آنها رابطه معنی‌داری دیده نشد. بین جنسیت با معدل کارشناسی و بین معدل دیپلم با معدل کارشناسی فارغ­التحصیلان رابطه معنی‌داری دیده شد. درمجموع با توجه به یافته­های پژوهش حاضر می­توان اظهار داشت عموماً دانش­آموزان موفق در دبیرستان، در دوران دانشجویی نیز موفق خواهند بود.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Identification of Effective Factors on Predicting Students’ Academic Progress Based on Educational Data Obtained from Secondary Education and National Entrance Exam

نویسندگان [English]

  • ebrahim khodaie 1
  • mojtaba habibi 2
  • ehsan jamali 3
  • roghayeh baghi yazdel 4
  • habibeh kholghi 5
چکیده [English]

This study aimed at identifying the factors affecting students' academic progress based on educational data obtained from secondary education and national entrance exam. The statistical population of the study was composed of those undergraduate students (tuition-free and tuition-paying systems) who entered Shahid Beheshti University in September 2009 and were graduated in August 2014. The required data were collected from National Organization for Educational Testing and Shahid Beheshti University. Then, the data were analyzed in terms of mean, variance and median as well as T-test, multiple regression, logistic regression and one-way variance analysis using the SPSS statistical software (Version 22). The results showed that there was a direct relationship between graduate students’ GPA of Diploma, field of study in secondary education, GPA of the pre-university degree and mean score of specialized courses in the University Entrance Exam and their academic progress. However, there was no significant correlation between the type of academic system (tuition-free and tuition-paying systems), the GPA of pre-university degree, quotas of graduate students and the GPA of their B.A. degree. Moreover, there was a significant relationship between gender and GPA of B.A. degree. Besides, there was a significant correlation between GPA of Diploma and GPA of their B.A. degree. In general, the findings of the present study indicated that successful students in secondary education would typically succeed in academic education as well.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Academic progress
  • GPA of B.A. degree
  • Criterion validity
  • national entrance exam
آقامیرزایی، طاهره و صالحی عمران، ابراهیم (1391). عوامل مؤثر بر پیشرفت تحصیلی دانشجویان (مطالعه موردی دانشگاه مازندران). نامه آموزش عالی، 5 (20)، 117-140.
ابدی، بیژن و زمانی، غلامحسین (1388). عوامل تأثیرگذار بر پیشرفت تحصیلی دانشجویان کشاورزی: مورد مطالعه دانشکده کشاورزی دانشگاه شیراز. علوم ترویج و آموزش کشاورزی ایران، 5 (2)، 31 – 43.
احمدی، جمشید (1378). بررسی و مقایسه پیشرفت علمی و وضعیت تحصیلی دانشجویان زن و مرد دانشکده پزشکی دانشگاه علوم پزشکی شیراز. مجله علوم اجتماعی و انسانی دانشگاه شیراز، 29، 33 – 42.
­امام قریشی، فاطمه؛ حیدری، سید تقی و نجفی­پور، صدیقه (1389). بررسی فاکتورهای مؤثر بر وضعیت تحصیلی دانشجویان دانشگاه علوم­پزشکی جهرم طی 82- 1373. مجله دانشگاه علوم پزشکی بابل، 12 (1)، 45 -40.
امین­فر، مرتضی (1367). علل و عوامل افت تحصیلی و چگونگی کاهش آن. فصلنامه تعلیم و تربیت، 4 (13 و 14)، 9- 36.
بارانی، شهرزاد؛ درویشی، فاطمه؛ اعظمی، امیر و زرافشانی، کیومرث (1388). بررسی روند پیشرفت تحصیلی دانشجویان ترویج و آموزش کشاورزی دانشگاه رازی و عوامل مؤثر بر آن. سومین کنگره علوم ترویج و آموزش کشاورزی، 175-198.
بهرامی، هادی (1378). آزمون­های روانی: مبانی نظری و فنون کاربردی. تهران: انتشارات دانشگاه علامه طباطبایی.
تقربی، زهرا؛ فخاریان، اسماعیل؛ میرحسینی، فخرالسادات؛ رسولی­نژاد، سید اصغر؛ اکبری، حسین و عاملی، حسین (1388). بررسی شاخص­های افت تحصیلی و عوامل مرتبط با آن در دانشکده پیراپزشکی دانشگاه علوم پزشکی کاشان. مجله دانشگاه علوم پزشکی بابل، 12 (ویژه­نامه آموزش پزشکی)، 76 – 89.
تمنایی­فر، محمدرضا؛ نیازی، محسن و امینی، محمد (1386). بررسی مقایسه­ای عوامل مؤثر بر افت تحصیلی دانش‌آموزان مشروط و ممتاز. دانشور رفتار، 14 (24)، 39 - 52.
حسن­آبادی، حمیدرضا؛ یعقوبی، حمید؛ پیروی، حمید؛ پورشریفی، حمید؛ حمیدپور، حسن؛ اکبری زردخانه، سعید و دیگران (1391). عوامل مؤثر بر پیشرفت تحصیلی دانشجویان: نتایج مقدماتی یک مطالعه ملی. مجموعه مقالات ششمین سمینار سراسری بهداشت روانی دانشجویان، دانشگاه گیلان، 27 و 28 اردیبهشت.
حسینی، علی‌اکبر (1351). مقایسه دو گروه از دانشجویان موفق و ناموفق در دانشگاه شیراز. مجله روان­شناسی، نشریه انجمن روان­شناسان ایران، 3 (7)، 100- 119.
خزاعی، زهره؛ خزاعی، طیبه و بابایی، میثم (1387). بررسی روند تحصیلی دانشجویان پزشکی دانشگاه علوم پزشکی بیرجند در مقطع علوم پایه. گام‌های توسعه در آمورش پزشکی، 5 (2)، 151-148.
دسترنج، منصوره؛ بلوکی، صدیقه و مؤذن، مریم (1392). بررسی عوامل مؤثر بر افت تحصیلی دانشجویان دانشگاه پیام نور بستک در سال 1389. فصلنامه تخصصی علوم اجتماعی دانشگاه آزاد اسلامی- واحد شوشتر، 7 (20)، 241- 258.
ده‌بزرگی، غلامرضا و موصلی، حیدرعلی (1381). علل افت تحصیلی در دانشجویان علوم پزشکی شیراز. مجله دانشگاه علوم پزشکی بابل (ویژه‌نامه مقالات آموزش پزشکی)، 2، 74-78.
رجایی، یدالله (1390). بررسی عوامل تأثیرگذار بر انگیزه پیشرفت دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی واحد ابهر، ورودی 88- 1387. فصلنامه علوم رفتاری، 3 (7)، 63 - 74.
رضاخانی، سیمین‌دخت (1386). بررسی انگیزه درونی و بیرونی پیشرفت تحصیلی دانشجویان رشته­های مختلف دانشگاه آزاد اسلامی واحد رودهن. اندیشه­های تازه در علوم تربیتی، 2 (2)، 85 – 106.
رنجبر، منصور؛ محمودی، میترا و بزرگی، محمود (1384). بررسی وضعیت تحصیلی فارغ­التحصیلان دانشگاه علوم پزشکی مازندارن طی سال­های 82-1367. آموزش در علوم پزشکی (ویژه‌نامه)، 47 (14).
رودباری، مسعود؛ احمدی، آزاده و عبادی­فرد آذر، فربد (1390). تعیین عوامل مؤثر بر پیشرفت تحصیلی دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی تهران (پردیس همت) در سال تحصیلی 89- 88. مجله طب و تزکیه، 19 (3)، 37- 48.
رودباری، مسعود؛ اصل­مرز، بهزاد (1389). بررسی پیشرفت تحصیلی دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی زاهدان و عوامل مرتب با آن در سال تحصیلی 87- 86. مجله مرکز مطالعات و توسعه آموزش پزشکی، 7 (2)، 147- 152.
زارع شاه‌آبادی، اکبر (1381). تأثیر فقر اقتصادی و عوامل آموزشی بر افت تحصیلی دانشجویان در دانشگاه یزد، نشریه علمی ترویجی جمعیت: جامعه‌شناسی و علوم اجتماعی، 41، 69-88.
زاهدی اصل، محمد (1374). عوامل مؤثر بر پیشرفت تحصیلی دانشجویان دانشگاه شاهد. مجله دانشگاه شاهد، 9 (3).
سرمد، زهره؛ بازرگان، عباس و حجازی، الهه (1376). روش­های تحقیق در علوم رفتاری. تهران: انتشارات آگه.
سفیری، خدیجه (1385). زنان و تحصیلات دانشگاهی. مجله دانشکده ادبیات و علوم انسانی، 15، 56-57.
سلمانی مقدم، زهرا (1380). بررسی رابطه وضعیت خـود درگیـر و کار درگیر بـا انگیـزش پیشرفت و پیشرفت تحصیلی دانش‌آموز متوسطه. پایان‌نامه کارشناسی ارشـد، دانشگاه تبریز.
سنایی‌نسب، هرمز؛ رشیدی ­جهان، حجت و صفاری، محسن (1391). عوامل مؤثر بر پیشرفت تحصیلی دانشجویان. فصلنامه راهبردهای آموزش، 5 (4)، 243- 249.
شهرآرای، مهرناز؛ فرزاد، ولی‌الله و زارعی، علیرضا (1389). رابطه بین سبک‌های اسنادی و انگیزه پیشرفت تحصیلی در دانش آموزان سال دوم رشته ریاضی، نشریه روان‌شناسان ایرانی، 1 (4)، 3 – 9.
صداقت، کامران و ملکی، صادق (1381). عوامل سازمانی مؤثر بر افت تحصیلی دانشجویان دانشگاه آزاد تبریز. طرح پژوهشی مصوب دانشگاه آزاد.
صفدری ده­چشمه، فرانک؛ دل­آرام، معصومه؛ پروین، ندا؛ خیری، سلیمان؛ فروزنده، نسرین و کاظمیان، افسانه (1386). عوامل مؤثر در پیشرفت تحصیلی دانشجویان از نظر دانشجویان و اساتید دانشکده پرستاری و مامایی دانشگاه علوم پزشکی شهرکرد در سال 1383. مجله دانشگاه علوم پزشکی شهرکرد، 9 (3)، 71-77.
طباطبایی یزدی، مژگان (1386). مطالعه روند افزایش دانشجویان دختر نسبت به پسر و سهم عوامل مؤثر بر این روند. مرکز تحقیقات استراتژیک، پژوهشکده تحقیقات استراتژیک.
عالیخانی، شیرین؛ مرکزی مقدم، نادر؛ برومند، سهیلا و زند بگله، میترا (1385). بررسی عوامل مؤثر بر افت تحصیلی دانشجویان پرستاری سال‌های 1380 تا 1383 دانشگاه علوم پزشکی ارتش. مجله دانشگاه علوم پزشکی ارتش جمهوری اسلامی ایران، 2 (4)، 819-824.
عدالت­خواه، حسن؛ جهانگیری، سیف‌الله؛ خان­بابازاده قدیم، مژگان؛ امانی، فیروز و هاشمی­لر، مازیار (1384). وضعیت تحصیلی دانش­آموختگان دانشگاه علوم پزشکی اردبیل. مجله ایرانی آموزش در علوم پزشکی، 5 (2)، 193-195.
فلاح­زاده، محمدحسین و رضایی، ریتا (1384). بررسی همبستگی برخی از فاکتورهای پیش­دانشگاهی با عملکرد تحصیلی و موفقیت دانشجویان پزشکی دانشگاه علوم پزشکی شیراز. مجله علوم اجتماعی و انسانی دانشگاه شیراز، 22 (4)، 205-210.
فولادی، مسعود (1387). تحلیل تطبیقی پیشرفت تحصیلی دانشجویان نوبت اول و دوم کارشناسی ارشد سال 85 علوم تربیتی. پایان‌نامه کارشناسی ارشد برنامه‌ریزی آموزشی، دانشگاه تهران.
فیروزی، امیر (1379). بررسی اثرات فعالیت‌های بدنی و بازی‌های پرورشـی بـر پیشـرفت تحصـیلی دانش‌آموزان دوره ابتدائی، تهران. طرح جامع آموزش و پرورش آذربایجان غربی.
کافی، ط. (1382). بررسی عوامل مؤثر بر انگیزش تحصیلی دانش‌آموزان دختر. پایان‌نامـه کارشناسی ارشد، سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی استان خراسان.
گری گراث، مارنات (2011). راهنمای سنجش روانی برای روانشناسان بالینی، مشاوران و روان‌پزشکان؛ ترجمه حسین پاشا شریفی و دکتر محمدرضا نیکخو (1390). تهران: انتشارات سخن.
مجدالدین، عبدالرضا (1374). بررسی عوامل مؤثر در افت تحصیلی دانشجویان دوره‌ای روزانه کارشناسی (روزانه) دانشگاه شهید چمران اهواز سال تحصیلی1373 -1374. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه شهید بهشتی.
مختاری، ا. (1381). بررسی رابطه بین انگیـزش و پیـشرفت تحـصیلی دانـش آمـوزان بـا ویژگی‌ها اجتماعی و آموزشگاهی آنان. پایان‌نامه کارشناسـی ارشـد، سـازمان مـدیریت و برنامه‌ریزی استان خراسان.
مطلق، محمداسماعیل؛ الهام­پور، حسین و شکورنیا، عبدالحسین (1387). علل مشروط شدن دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی جندی‌شاپور اهواز. مجله ایرانی آموزش در علوم پزشکی، 8 (1)، 91-99.
منیری، رضوان؛ قالب‌تراش، هاشمیه و موسوی، غلامعباس (1385). علل عدم موفقیت تحصیلی در دانشجویان رشته پیراپزشکی دانشگاه علوم پزشکی کاشان. مجله ایرانی آموزش در علوم پزشکی، 6 (1)، 135- 140.
نورشاهی، نسرین (1377). تحولات نظام گزینش دانشجو برای دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزش عالی دولتی ایران با تأکید بر تحولات بین سال­های (1385-1376). تهران: مؤسسه پژوهش و برنامه­ریزی آموزش عالی.
Callender, C. (2005); Access to Higher Education in Britain: The Impact of Tuition Fees and Financial Assistance; in: Johnstone, D. B.; Joao, M. Rosa; Teixeira, P. & Vossensteyn, J. J.; Hard Choices – Cost-Sharing, Efficiency and Equity in Higher Education Policy; Douro Series, Dordrecht: Kluwer.
Carey, N. & Shavelson, R. (1988). Outcomes, achievement,articipation, and attitudes. In R. J. Shavelson, L. M. McDonnell, & J. Oakes (Eds.). Indicators for monitoring mathematics andscience education (pp. 147–191). Los Angeles, CA: Rand Corporation.
Davis, K. D.; Winsler, A. & Middleton, M. (2006). Students' perceptions of rewards for academic performance by parents and teachers: Relations with achievement and motivation in college. J Genet Psychol, 167 (2), 211-220.
Dlamini, B. M. (1995). The relationship between home and school related variable and performance in agricultural educational extension. Journal of Agricultural Education. 2 (1), 59-64.
Duff, A.; Boyle, E.; Dunleavy, K. & Ferguson, J. (2004). The relationship between personality, approach tolearning and academic performance. Pers Individ Dif. 36 (8), 1907-1920.
Ferguson, E.; James, D. & Madeley, L. (2009). Factors associated with success in medical school: Systematic review of the literature. BMJ; 324 (7343), 952-957.
Garton, B. L. & Dyer, J. E. (2002). The academic performance and retention of college of agriculture students. Journal of Agricultural Education, 43 (1), 46- 56.
Hakimi, S.; Hejazi, E. & Lavasani, M. G. (2011). The Relationships between Personality Traits and Students’ Academic Achievement. Journal of Social and Behavioral Sciences, 29, 836-845.
Horn, R. (2000). The performance of males and females in school and tertiary education; 72 (5), 21-26.
Mills, C.; Heyworth. J.; Rosenwax, L.; Carr, S. & Rosenberg, M. (2009). Factors associated with the academic success of first year health science students. Adv Health Sci Educe Theory Pract, 14 (2), 205-217.
Nguyen, P. L. (2006). Effects of social class and school conditions on educational enrollment and achievement of boys and girls in rural Viet Nam. International Journal of Educational Research45(3), 153-175. DOI: 10.1016/j.ijer.2006.11.008
Paunonen, S. V. & Ashton, M. C. (2001). Big five predictors of academic achievement. Journal of Research in Personality, 35, 78-90.
Schmid, C. & Abell, P. (2003). Demographic risk factors, study patterns and campus involvement as related to student to student success among Guilford technical community college students. Community Coll Rev. 31 (1), 1-16.
Sheard, M. (2009). Hardiness Commitment gender, and age differentiate university academic performance. British Journal of Education psychology, 79.
Smith, S. N. & Miller, R. J. (2005). Learning Approaches: Examination type, discipline of study, and gender. Educational psychology, 25 (1), 43-53.
Soares, A. P.; Guisande, A. M.; Almeida, L. S. & Paramo, F. M. (2009). Academic achievement in first-year Portuguese college students: The role of academic preparation and learning strategies. Int J Psychol. 44 (3), 204-212.
Sukor, N.; Osman, K. & Abdullah, M. (2010). Students’achievement of Malaysian 21st century skills in chemistryProcedia - Social and Behavioral Sciences, 9, 1256-1260.
Van den Broeck, A.; Opdenakker, M.; Hermans, D. & Van Damn, J. (2003). Socioeconomic status andstudent achievement in a multilevel model of Flemish timss-1999 data: the importance of aparent questionnaire. J Stud Educ Evalu. 29 (3), 177-190.
Walker, K. & Satterwhite, T. (2009). Academic performance among African Amrican and Caucasian college students: Is the family still important. Coll student Journal.