طراحی چهارچوب ارزیابی عملکرد پژوهش‌سراهای دانش‌آموزی مبتنی بر روش ترکیبی اکتشافی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار مدیریت آموزشی، دانشکده علوم تربیتی و روان‌شناسی، دانشگاه شیراز، شیراز

2 دانشجوی دکتری مدیریت آموزشی، دانشکده علوم تربیتی و روان‌شناسی، دانشگاه شیراز، شیراز

چکیده

 هدف از اجرای این پژوهش، ارائه چهارچوب ارزیابی عملکرد در پژوهش‌سراهای دانش‌آموزی بود. روش پژوهش، روش ترکیبی اکتشافی از نوع طراحی ابزار بود. جامعه آماری، مسئولان این مراکز بودند که در دو مرحله پژوهش (کیفی-کمی) مشارکت داشتند. در مرحله نخست، پنج مصاحبه‌شونده با روش نمونه‌گیری هدفمند انتخاب شدند و پس از تحلیل مضمون مصاحبه، شش شاخص سنجش عملکرد و تعداد 47 نشانگر برای این شاخص‌ها در مرحله اول به دست آمد. در مرحله دوم، پاسخ تمامی 21 مدیر مرکز به شیوه سرشماری در مطالعه‌ای پیمایشی مورد توجه قرار گرفت. ابزار مرحله کمی، پرسشنامه سنجش عملکرد استخراج شده مبتنی بر یافته‌های مرحله کیفی بود که ضریب پایایی آن به روش آلفای کرونباخ به میزان 79/0 محاسبه شد. روش تجزیه‌وتحلیل فرایند تحلیل سلسله‌مراتبی بود. یافته‌های پژوهش نشان داد که وزن هر یک از شاخص‌ها در سنجش عملکرد متفاوت است. همچنین برای نشانگرهای مربوط به هر شاخص وزنی متناسب با اولویت آنها در سنجش عملکرد معین شد. نتیجه مطالعه حاضر به رتبه‌بندی پژوهش‌سراها از نظر عملکردی و تدوین چهارچوب سنجش عملکرد پژوهش‌سراها در 6 شاخص منجر شد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Designing a Framework for Performance Assessment in Student-Driven Research Centers Focusing on Exploratory Mixed Method

نویسندگان [English]

  • Ja'far Torkzadeh 1
  • Mahdi Sadeghian Sorkei 2
  • Reza Aghili 2
1
2
چکیده [English]

The present study was an attempt to provide a framework for performance assessment in student-driven research centers. To do this, an exploratory mixed method (tool design) was used in this study. The statistical population in this study included authorities of these centers who participated in two phases of this research (namely, qualitative and quantitative phases). In the first phase, five interviewees were selected through purposive sampling method. After analyzing the content of the interviews, six performance indicators and 47 indicators for these indicators were obtained in the first phase. In the second phase, the responses of all 21 managers of these centers were considered through a survey study focusing on census method. The quantitative tool used in the quantitative phase included a performance measurement questionnaire extracted from the findings of qualitative phase. The reliability coefficient (Cronbach's alpha) of the latter tools was calculated to be 0.79. The analytic hierarchy process was used in the data analysis stage. The result showed that each of the indicators had a different weight in performance assessment. Then, each indicator was assigned a weight appropriate to its rank in the performance assessment. The results of this research led to the ranking of research centers in terms of performance. Furthermore, a framework has been proposed for performance assessment which was based on 6 main indicators. 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Research center
  • performance assessment
  • analytic hierarchy process
آهنچیان، محمدرضا (1388). رو شناسی طراحی نظام ارزیابی عملکرد کارکنان در مؤسسات آموزش عالی: مورد دانشگاه فردوسی. فصلنامه انجمن آموزش عالی ایران، 2 (3)، 15 -46.
ابزری، مهدی؛، بالویی جام خانه، هادی؛ خزایی پول، جوادو پورمصطفی خشکرودی، مهدی (1392). ارزیابی عملکرد گروه‌های آموزشی دانشگاه دولتی با استفاده از مدل‌های DEA و SWOT و معادلات ساختاری و ارائه استراتژی‌های راهبردی برای ارتقای کارایی.فصلنامه تحقیق در عملیات در کاربردهای آن (ریاضیات کاربردی)، 10 (1)، 19-41.
ابطحی، سیدحسین و ترابیان، محسن (1390). بررسی تحقق اهداف آموزش عالی بر اساس سند چشم‌انداز بیست ساله کشور با روش فرایند تحلیل سلسله‌مراتبی. پژوهش در نظام‌های آموزشی، 4 (8)، 31 – 60.
 اساسنامه پژوهش‌سراهای دانش‌آموزی (1381). وزارت آموزش‌وپرورش.
اکبری بورنگ، محمد؛ پور، سمیرا و آیتی، محسن (1393). طراحی سازمان ملی ارزشیابی، اعتبارسنجی و تضمین آموزش عالی. مدیریت بهره‌وری (فراسوی مدیریت)، 8 (30)، 115-133.
امیدیان، فرانک؛ امیدیان، مرتضی و صفری، مهناز (1394) ارزیابی کیفیت گروه‌های آموزشی دوره کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد اسلامی دزفول بر اساس الگوی تعالی بنیادی مدیریت کیفیت اروپایی در سال 1392. فصلنامه مرکز مطالعات و توسعه آموزش علوم پزشکی، 6 (2)، 147 – 157.
بازرگان، عباس؛ دادرس، محمد و یوسفی افراشته، مجید (1393). ساخت، اعتباریابی و روایی یابی ابزار سنجش کیفیت خدمات دانشگاهی به دانشجویان. پژوهش و برنامه‌ریزی در آموزش عالی، 20 (2)، 73-92.
 بازرگان، عباس؛ رحیمی، محسن و محمدی، رضا (1387).ارزیابی درونی و برونی درون ـ دانشگاهی گروه آموزشی فلسفه تعلیم و تربیت دانشگاه تهران. پژوهش در نظام‌های آموزشی، 2 (5)، 49-73.
ترک‌زاده، جعفر و جعفری، سکینه (1391). امکان‌سنجی کاربرد مدیریت عملکرد در گروه‌های آموزشی دانشگاه شیراز از دیدگاه مدیران. رهیافتی نو در مدیریت آموزشی، 3 (11)، 63 - 88.
حاتمی، جواد و محمدی، رضا (1392). طراحی سازمان ملی ارزشیابی، اعتبارسنجی و تضمین آموزش عالی. مطالعات اندازه‌گیری و ارزشیابی آموزشی، 3 (3)، 145-174.
حاجی‌کریمی، عباسعلی و پرهیزگار، محمدمهدی (1386). سازوکارهای مؤثر در طراحی و پیاده‌سازی نظام‌های نوین ارزیابی عملکرد سازمانی در بانک‌های تجاری کشور (مطالعه‌ موردی، بانک ملت). پژوهشنامه علوم انسانی و اجتماعی، 1 (7)، 13 – 42.
ذوالفقار، محسن و مهرمحمدی، محمود (1392). ارزیابی کیفیت عملکرد اعضای هیئت علمی رشته‌های علوم انسانی دانشگاه پیام نور از دید دانشجویان و استادان در فرایند کلاس‌های رفع اشکال گروهی. دوفصلنامه پژوهش‌های آموزش و یادگیری (دانشور رفتار)، 2، 1 – 18.
صمدی، ساره؛ گل‌محمدی، علی‌اکبر؛ محمدی، ابوالفضل و رضاپور، تارا (1391). طراحی الگوی ارزیابی عملکرد سازمانی بیمارستان‌های ناجا. طب انتظامی، 1 (1)، 37 – 45.
فتح‌زاده، اقبال (1392). بررسی وضعیت پژوهش در پژوهشسراهای دانشآموزی شهر تهران. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه علامه طباطبائی، دانشکده علوم تربیتی و روان‌شناسی.
قدسی‌پور، حسن (1389). فرایند تحلیل سلسله‌مراتبی AHP. تهران: انتشارات دانشگاه صنعتی امیرکبیر (پلی‌تکنیک ایران).
قورچیان، نادرقلی؛ جعفری، پریوش و رهگذر، حسن (1389). طراحی الگوی ارزیابی عملکرد واحدهای دانشگاه آزاد اسلامی براساس شاخص‌های تعالی سازمانی با استفاده از روش تحلیل پوششی داده‌ها. رهیافتی نو در مدیریت آموزشی، 1 (3)، 101 – 116.
مجیبی میکلایی، تورج؛ ایمان‌خان، نیلوفر و عرب، وحید (1391). ارزیابی عملکرد سازمان آموزش و پرورش استان مازندران بر اساس مدل EFQM. پژوهشگر (مدیریت)، 9 (ویژه‌نامه)، 103 – 112.
محمدداودی، امیرحسین و مقیمی، منصوره (1392). ارزیابی مدل فعالیت‌های یادگیری خلاقیت‌محور در دانش‌آموزان مدارس ابتدایی شهرستان ساوه. رهیافتی نو در مدیریت آموزشی، 4 (13)، 167 – 182.
محمدی، رضا؛ عارفی، محبوبه؛ بازرگان، عباس و اسحاقی فاخته (1393). طراحی الگوی مطلوب ممیز کیفیت آموزش عالی ایران. مطالعات اندازه‌گیری و ارزشیابی آموزشی، 4 (5)، 115-153.
مشبکی اصفهانی، اصغر؛ خداداد حسینی، حمید و ضابط، محمدرضا (1389). بررسی تأثیر عملکرد بر بهبود نیروی انسانی در ستاد ناجا. فصلنامه مطالعات مدیریت انتظامی، 5 (4)، 547 – 562.
معروفی، یحیی (1390). تعیین وزن مؤلفه‌‌های تدریس برای ارزشیابی عملکرد اعضای هیئت علمی دانشگاه‌‌های کشور بر اساس مدل فرایند تحلیل سلسله‌‌مراتبی (A.H.P). آموزش عالی ایران، 3 (12)، 143 – 168.
ملکی آوارسین، صادق؛ طالبی، بهنام و بابازاده، حسین (1391). ارزیابی عملکرد مدیریت آموزش و پرورش شهرستان میاندوآب بر مبنای مدل تعالی سازمانی EFQM در سال 1389. آموزش و ارزشیابی، 17، 13 – 26.
موسی‌خانی، مرتضی؛ حمیدی، ناصر و نجفی، زهرا (1389). اولویت‌بندی عوامل مؤثر بر عملکرد مدیران آموزش و پرورش با استفاده از فنون تصمیم‌گیری چندگانه (تجزیه و تحلیل سلسله‌مراتبی و تخصیص خطی بردا). نوآوری‌های آموزشی، 9 (34)، 127 – 156.
نجفی، رامین؛ خراسانی، اباصلت و محمدی، رضا (1393). ارزیابی وضعیت موجود دانشگاه شهید بهشتی بر اساس استاندارد بین‌المللی IWA2: 2007. مطالعات اندازه‌گیری و ارزشیابی آموزشی، 4 (7)، 111-138.
نیکوکار، سمیرا؛ کتابی، سعیده و معظم، الهام (1389). ارائه یک مدل ترکیبی تحلیل پوششی داده‌ها و تحلیل سلسله‌مراتبی برای ارزیابی عملکرد مدیران بیمارستان‌ها. مدیریت اطلاعات سلامت، 7 (ویژه‌نامه)، 601-611.
یزدان‌پناه، احمدعلی و احسانی، امیر (1389). الگوی نشانگرهای ارزیابی عملکرد مراکز آموزش عالی در فرایند برنامه‌ریزی راهبردی مورد: دانشگاه شهید بهشتی. فصلنامه پژوهش‌های مدیریت منابع انسانی، دانشگاه جامع امام حسین (ع)، 2 (1)، 129-154.
یمنی‌دوزی سرخابی، محمد (1380). درآمدی به بررسی عملکرد سیستمهای دانشگاهی. تهران: دانشگاه شهید بهشتی، مرکز چاپ و انتشارات.
Bush, T. (2008). Leadership and management development in education. Sage.‏
Creswell, J. W. & Plano Clark, V. L. (2015) Designing and Conducting Mixed Methods Research, First Edition. London: Sage Publication Inc.
Foster, R. & Kaplan, S. (2001). Creative destruction: Why companies that are built to last under perform the market- and how to successfully transform them. New York: Doubleday.
Henri, J. F. (2004). Performance measurement and organizational effectiveness: Bridging the gap. Managerial Finance30 (6), 93-123.‏
Hoy, W. K. & Miskel, C. G. (2013). Educational Administration: Theory,Researchand Practice, 7th Ed. New York: McGraw Hill.
Huang, Y. S. & Chi, T. C. (2004). Internal marketing, organizational culture, job satisfaction and operational performance: A study on international-class tourist hotels in Taiwan. J Manage Syst, 11, 485-507.‏
Hyun, Y. S. (2010). The road to self-reliance NPD of HYUNDAI motor company. Han Nam University Taejon Koreap: 213.
Kasim, R. S. R. (2008). The relationship of knowledge management practices, competencies and the organizational performance of government departments in Malaysia. International Journal of Social and Human Sciences, 2, 740-746.‏
Kasperaviciute, R. (2013). Application of ISO 9001 and EFQM excellence model within higher education institutions: Practical experiences institutions. Social Transformations in Contemporary Society, 1, 81-92.
Kim, S. W.; Price, J. L.; Mueller, C. W., & Watson, T. W. (1996). The determinants of career intent among physicians at a U.S. air force hospital. Human Relations, 7 (49), 947-976. Doi: 10.1177/001872679604900704
Kleiner, A. (2005). Beware the product death cycle. Strategy + Business, 38, spring.
Lee, C. & Nowell, B. (2015). A framework for assessing the performance of nonprofit organizations. American Journal of Evaluation36 (3), 299-319.
Martz, W. (2013). Evaluating Organizational Performance Rational, Natural, and Open System Models. American Journal of Evaluation34 (3), 385-401.
Motswiane, M. (2004). Current state and future developments of performance management in South Africa. Paper, Maastricht School of Management.‏
Niazi, B. R. A. S. (2011). Training and development strategy and its role in organizational performance. Journal of public Administration & Governance1 (2), 42-57.‏
Roghanian, P.; Rasli, A. & Gheysari, H. (2012). Productivity through effectiveness and efficiency in the banking industry. Procedia-Social & Behavioral Sciences, 40, 550-556.‏
Samad, S. (2012). The influence of innovation and transformational leadership on organizational performance. Procedia-Social & Behavioral Sciences, 57, 486-493.‏
Sergiovanni, T. J. (2015). Strengthening the heartbeat: Leading and learning together in schools. John Wiley & Sons.‏
Ting, L. (2011). An Analysis of the Efficiency of Public Research Universities in the United States. State University of New York At Albany.
Verbeeten, F. H. M. (2008). Performance management practices in public sector organizations: impact on performance. Accounting, Auditing & Accountability Journal, 21 (3), 427-454.