ارزیابی کارایی بیرونی فارغ‌التحصیلان دوره کارشناسی دانشگاه قم بر اساس شاخص‌های وضعیت اشتغال و ادامه تحصیل

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دانشیار گروه علوم تربیتی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه قم، قم، ایران

10.22034/emes.2019.37159

چکیده

این پژوهش با هدف ارزیابی کارایی بیرونی دانشگاه قم بر اساس دو شاخص وضعیت اشتغال و ادامه تحصیل انجام گرفت. روش پژوهش، توصیفی از نوع پیگیری و رویکرد آن کاربردی است. جامعه پژوهش فارغ‌التحصیلان دوره کارشناسی دانشگاه قم طی سال‌های 1391 تا 1393 به تعداد 3056 نفر بود که با استفاده از روش نمونه‌گیری تصادفی طبقه‌ای متناسب با حجم طبقات، 249 نفر از آنها به‌عنوان نمونه انتخاب شدند. ابزار پژوهش پرسشنامه محقق‌ساخته بود که روایی ابزار پیش از اجرا مورد تأیید متخصصان قرار گرفته است. پایایی ابزار نیز به روش آلفای کرونباخ 89/0 برآورد شد. برای تجزیه‌وتحلیل داده‌ها از آزمون مجذور کای استفاده شد. نتایج پژوهش نشان داد که نرخ اشتغال فارغ‌التحصیلان دانشگاه قم 3/25 درصد و نرخ اشتغال پسران به‌طور معنی‌دار بیشتر از دختران است (01/0p <). نرخ اشتغال مرتبط فارغ‌التحصیلان دانشگاه قم حدود 70 درصد است. نرخ پذیرفته شدن فارغ‌التحصیلان دانشگاه قم در مراکز آموزش عالی حدود 80 درصد است. نرخ پذیرش در دوره کارشناسی ارشد 90 درصد و در دوره دکتری 10 درصد است. بین نرخ‌های ذکر شده با دانشکده و جنس در بقیه موارد ارتباط معنی‌دار وجود ندارد (05/0P>). درمجموع هرچند نرخ پذیرفته شدن فارغ‌التحصیلان و نرخ ادامه تحصیل وضعیت مناسبی داشت اما نرخ اشتغال وضعیت مناسبی ندارد و کارایی بیرونی مطلوب نیست. اتخاذ تصمیم‌های مناسب همچون بازنگری در رشته‌ها و غنی‌سازی آنها و بازنگری در جذب رشته‌های مختلف به‌منظور کاهش بیکاری ضروری است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Assessment of the External Efficiency of the Graduates of Qom University Based on the Indicators of Employment Status and Continuing Education

نویسنده [English]

  • Reza Jafari Harandi
چکیده [English]

The purpose of the present study was to assess the external efficiency of Qom University based on employment status and continuing education. The descriptive research method was used based on the applied approach. The population included 3,165 alumni of Qom University that have been graduated during the years 1391 to 1393. The sample consisted of 249 graduates who were selected by stratified random sampling method.  A questionnaire was used for data collection. The validity of the questionnaire was approved by experts and its reliability was confirmed using Cronbach's alpha estimated as 0.89. To analyze the data, Chi-square test was used. The results of the study showed that the employment rate of graduates of Qom University was 25.3% , and boys' employment rate was significantly higher than girls' employment rate (P <0.01).  The employment rate of graduates of Qom University was about 70 percent. The rate of admission of graduates of the Qom University in higher education is 80%. The admissions rate was 90% in the master program and 10% in the doctorate program. There is not a significant relationship between the rates mentioned and the faculty and gender (P> 0.05). Although the rate of the admission of graduates and the rate of continuing education was desirable, the employment rate was not desirable and the external efficiency was not also promising; therefore making proper decisions such as reconsidering the programs and enriching them, and also reconsidering the recruitment of the graduates of different disciplines seems essential so as to reduce unemployment.

کلیدواژه‌ها [English]

  • External Efficiency
  • Graduated
  • University of Qom
  • Employment status
  • Continuing education
احمدی، سیروس (1393). بررسی وضعیت اشتغال و دانش‌آموختگان جامعه‌شناسی و عوامل مرتبط با آن. دوفصلنامه جامعه‌شناسی اقتصادی و توسعه، 3 (1)، 1- 23.
احمدی، سیروس؛ مختاری، مریم و حسین‌نژاد، قدم (1394). ارزیابی وضعیت اشتغال و دانش‌آموختگان رشته‌های علوم انسانی و عوامل مؤثر بر آن (مورد مطالعه: دانشگاه یاسوج). فصلنامه انجمن آموزش عالی ایران، 7 (4)، 1- 20.
افشاری، طاهره و حسینی سعدا (1394). شناسایی و تحلیل موانع اشتغال در رشته علوم تربیتی از دیدگاه دانشجویان کارشناسی ارشد شهر تهران. مدیریت و برنامه‌ریزی در نظام‌های آموزشی، 15، 105-118.
اکرامی، حمید (1380). بررسی میزان کارایی بیرونی هنرستان‌های فنی حرفه‌ای و دبیرستان‌های کاردانش استان گلستان. گلستان: شورای تحقیقات آموزش‌وپرورش استان.
انتظاری، یعقوب (1395). آموزش عالی و اشتغال فارغ‌التحصیلان. فصلنامه آموزش عالی ایران، 8 (3)، 1- 25.
بختیاری، صادق (1385). تحلیلی از وضعیت اشتغال و بیکاری فارغ‌التحصیلان نظام آموزش عالی. مجموعه مقالات اولین همایش اشتغال و نظام آموزش عالی کشور، تهران، دانشگاه تربیت مدرس.
برزگر، محمود؛ علی‌عسگری، مجید؛ نویدی، احد و عطاران، محمد (1397). ارزشیابی کارایی بیرونی برنامه‌های درسی رشته‌های منتخب شاخه‌های فنی و حرفه‌ای و کاردانش: وضعیت اشتغال فارغ‌التحصیلان پسر. فصلنامه نوآوری‌های آموزشی، 17 (65)، 151- 169.
بیگدلی، مژگان؛ کرامتی، محمدرضا و بازرگان، عباس (1391). بررسی رابطه بین رشته تحصیلی با وضعیت اشتغال دانش‌آموختگان دانشکده روان‌شناسی و علوم تربیتی دانشگاه تهران. فصلنامه پژوهش و برنامه‌ریزی در آموزش عالی، 65، 113- 121.
پاردیا، رحمان و ملکی، بهزاد (1385). جایگاه کشورهای جهان سوم در انتشار تولیدات علمی جهان (مطالعه موردی: کشور جمهوری اسلامی ایران). کنگره ملی علوم انسانی: وضعیت امروز چشم‌انداز فردا، تهران.
تودارو، مایکل (1375). توسعه اقتصادی در جهان سوم (جلد اول)؛ ترجمه غلامعلی فرجادی. تهران:، کوهسار.
جعفری هرندی، رضا (1382). بررسی کارایی بیرونی هنرستان‌های فنی و حرفه‌ای استان اصفهان در رشته‌های برق، مکانیک خودرو، ساخت و تولید، طراحی دوخت و حسابداری طی سال‌های 1379، 1378، 1377. اصفهان: شورای تحقیقات آموزش‌وپرورش استان.
جعفری هرندی، رضا (1394). بررسی میزان کارایی بیرونی دانشگاه فنی و حرفه‌ای طی سال‌های 1388 تا 1390 (مورد پژوهش: آموزشکده‌های فنی و حرفه‌ای استان یزد). فصلنامه مطالعات اندازه‌گیری و ارزشیابی آموزشی، 5 (9)، 173- 198.
جعفری، الهام؛ کمالی، صدیقه؛ کریمیان، نورالسادات و فتحی، افسانه (1389). وضعیت اشتغال دانش‌آموختگان پرستاری و مامایی دانشگاه علوم پزشکی زنجان. مجله توسعه آموزش در علوم پزشکی، 3 (5)، 25 – 30.
حسینی‌نسب، داود (1371). بررسی میزان کارایی رشته‌های مختلف تحصیلی آموزش‌وپرورش با توجه به نیازهای جامعه در استان آذربایجان شرقی. فصلنامه تعلیم و تربیت، 8 (30)، 82 – 95.
رستمانه، ناهید (1384). بررسی میزان کارایی بیرونی فارغ‌التحصیلان آموزشکده فنی و حرفه‌ای سمیه در سال‌های 82- 76. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، اصفهان: مدیریت آموزش و پژوهش سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی استان.
ساخاروپولوس، جرج و ودهال ـ مورین (1381). آموزش برای توسعه؛ مترجم پریدخت وحیدی و حمید سهرابی. تهران: سازمان برنامه و بودجه.
سعیدی رضوانی، محمود؛ محمدحسین‌زاده، معصومه و باغگلی، حسین (1389). سرنوشت شغلی فارغ‌التحصیلان دانشکده علوم تربیتی و روان‌شناسی دانشگاه فردوسی مشهد. مطالعات تربیتی و روان‌شناسی، 11، 135- 164.
شریف، مصطفی؛ نیکخواه، محمد و نیلی، محمدرضا (1386). کارایی بیرونی شاخه فنی و حرفه‌ای آموزش متوسطه شهرستان شهرکرد بر مبنای دو شاخص اشتغال و ادامه تحصیل فارغ‌التحصیلان. دوماهنامه دانشور رفتار، 27، 55 – 66.
شعبانلو، کریم (1381). بررسی کارایی بیرونی آموزش‌های فنی و حرفه‌ای نظام جدید آموزش متوسطه استان آذربایجان غربی، فصلنامه مدیریت در آموزش‌وپرورش، 8 (31)، 83 – 99.
صیدایی، اسکندر؛ بهاری، عیسی و زارعی، امید (1390). بررسی وضعیت اشتغال و بیکاری در ایران طی سال‌های 35-89. راهبرد یاس، 25، 216 – 247.
علاقه‌بند، علی (1392). جامعه‌شناسی آموزش‌وپرورش. تهران: انتشارات مدرسه.
عمادزاده، مصطفی (1384). مباحثی از اقتصاد آموزش‌وپرورش. اصفهان: جهاد دانشگاهی.
غلامی الیاسوند، روح‌الله (۱۳۹۴). ارزیابی کارایی بیرونی رشته‌های فنی و حرفه‌ای و کاردانش در هنرستان‌های پسرانه شهرستان اندیمشک در سال 1392، اولین همایش علمی پژوهشی یافته‌های نوین علوم مدیریت، کارآفرینی و آموزش ایران، تهران، انجمن توسعه و ترویج علوم و فنون بنیادین.
 https://www.civilica.com/Paper-EMCONF01-MCONF01_261.html
فتح‌آبادی، ‌محمدباقر (1380). بررسی وضعیت اشتغال دانش‌آموختگان سال‌های 1374 تا 1376 شاخه کاردانش استان مرکزی. مرکزی: شورای تحقیقات آموزش‌وپرورش استان.
فراهانی، ابوالفضل و قربانی قهفرخی، لیلا (1392). تحلیل اثر عوامل اجتماعی بر اشتغال فارغ‌التحصیلان کارشناسی ارشد رشته تربیت بدنی دانشگاه‌های دولتی و غیردولتی. پژوهش در ورزش‌های دانشگاهی، 3، 127 – 158.
فرزانه، محمد؛ زین‌آبادی، حسن‌رضا و دارابی، فاطمه (1396). واکاوی شایستگی‌های دانش‌آموختگان رشته‌ مدیریت آموزشی برای اشتغال در بخش آموزش و توسعه منابع انسانی سازمان‌های صنعتی. فصلنامه مطالعات اندازه‌گیری و ارزشیابی آموزشی، 7 (20)، 73-102.
فیض‌پور، محمدعلی (1389). دوره بیکاری و عوامل مؤثر بر آن، شواهد جویای کار استان یزد طی برنامه سوم. فصلنامه رفاه اجتماعی، 10 (39)، 37 – 57.
فیض‌پور، محمدعلی؛ پوش‌دوزباشی، هانیه و دهقانپور، محمدرضا (1388). مقایسه وضعیت اشتغال دانش‌آموختگان جویای کار رشته‌های علوم انسانی با سایر رشته‌ها در استان یزد. نامه آموزش عالی، 2 (7)، 123 – 139.
کرامتی، محمدرضا (1393). وضعیت اشتغال دانش‌آموختگان رشته روانشناسی در ایران و کانادا: مورد مطالعه دانشگاه‌های تهران و آلبرتا. پژوهش‌های کاربردی روان‌شناختی، 5 (3)، 55 – 70.
لوی، آریه (1389) برنامه‌ریزی درسی مدارس؛ ترجمه فریده مشایخ. تهران: انتشارات مدرسه.
محسن‌پور، بهرام (1390). مبانی برنامه‌ریزی آموزشی. تهران: سمت.
مشاوران بانک جهانی (1373). ارزیابی نظام‌های آموزش فنی و حرفه‌ای (راهنمای عملی)؛ ترجمه فریده مشایخ. تهران: انتشارات مدرسه.
مشایخ، فریده (1389). دیدگاه‌های نو در برنامه‌ریزی آموزشی. تهران: سمت.
ملک‌پور، علی و محمدی، فؤاد (1392). بررسی زمینه­ها و موانع اشتغال فارغ‌التحصیلان دانشگاهی مقطع کارشناسی رشته علوم انسانی و اجتماعی شهرستان بیجار. ماهنامه کار و جامعه، 157، 24 – 37.
میرفخرالدینی، سید حیدر؛ جلیلیان، نگار و خاکی اردکانی، هادی (1397). ارزیابی کارایی دانشکده‌های دانشگاه یزد با استفاده از روش تحلیل پوششی داده‌ها و ارزیابی متقاطع آرمانی. فصلنامه مطالعات اندازه‌گیری و ارزشیابی آموزشی، 8 (22)، 183-202.
میرهادی، سید مهدی (1380). بررسی میزان اشتغال فارغ‌التحصیلان مهارت‌های کاردانش در مشاغل مرتبط در استان اصفهان در سال 1379. اصفهان: شورای تحقیقات آموزش‌وپرورش استان.
نامجویان شیرازی، زهرا (1384). بررسی وضعیت اشتغال دانش‌آموختگان دانشکده کشاورزی دانشگاه شیراز. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، رشته ترویج و آموزش کشاورزی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شیراز.
نیکخواه، محمد (1382). بررسی کارایی درونی و بیرونی شاخه فنی و حرفه‌ای آموزش متوسطه شهرستان شهرکرد طی سال‌های 1380-1375. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه اصفهان.
ویسه، ایوب و مشتاقی، سعید (۱۳۹۲). ارزیابی کارایی بیرونی رشته‌های فنی و حرفه‌ای و کاردانش در هنرستان‌های پسرانه شهر ایلام، دومین کنفرانس بین‌المللی مدیریت، کارآفرینی و توسعه اقتصادی، قم، دانشگاه پیام نور. https://www.civilica.com/Paper-EME02-EME02_1339.html
هاشمی، سید احمد (1390). ارزیابی بیرونی و درونی کیفیت دانشگاه‌های آزاد اسلامی منطقه ی یک به‌منظور ارائه ی الگویی جهت بهبود کیفیت این دانشگاه‌ها. طرح پژوهشی. دانشگاه آزاد اسلامی منطقه یک.
Ahmad, M. M. & Khaleek, S. Q. (2013). Causes of unemployment Among the Educated Youth in Pakistan. The International Journal of Social Sciences, 11 (1), 53-67.
Alvarez, J. G.; Losada, A. S. & Comesana, M. C. (2014). Prospects for Social employment insertion of graduates in pedagogy in the Autonomous community of Galicia. From the university to labor market. Procedia-social and Behavioral Scinces, 139 (2041), 412-418.
Boone, J.; Sadrieh, A. & Ours, J. V. (2004). Experiment on unemployment Benefit Sanctions and Job Search behavior. Arbeit Institute for the study of Labor. IZADP No. 1000.
Harvey, I. (1999). New Realities: The relationship between higher education and employment, Retrieved 12 July, 2018 from http://www.uce. UK / crq / publications / cp / eair 99.htm l.p34.
IIEP. (2007). Internal efficiency in Education. Paris: UNESCO.
Ives, B.; Walacich, J. & Watson, T, R. (2002). What every business student needs to know about information systems. Communication of the Association for information systems, 9, 467-477.
Lockheed, M. E. & Hanushek, E. A. (1994) Concepts of Educational efficiency and Effectiveness: Husen, T. Postle thwaite, T. (Eds.), 1994. International Encyclopedia of Education. Pergamon Press, Oxford.
Mclean, N. G & Kamau, G. D. (1999). Human Development and Vocational and Technical Education and the Changing Demand of the World of Work. President: National Center for Human Resources Development Jordan.
Mupinga, D. M. & Livesay, K. (2004). Consider Vocational- Technical Education for Postsecondary Education. Indiana: Indiana State University in Terre Haute.
Nieuwenhuis, F. M. & Brandsma, J. (2001). Evaluation Criteria for the Development of VET- Systems. London: Falmer Press.
Rydon, S. E.; Rolleston, A. & Mackie, J. (2008). Graduates and initial employment, Department of Nursing and Health Studies. Manakau Institute of Technology, 28, 610-619.
Saks, A, M. & Ashforth, B, E. (1999). Effects of individual differences and job search behaviors on the employment status of recent university graduates. Journal of Vocational Behavior, 54 (2), 335-349.
The University of Western Ontario, faculty of Library and Information Science Placement Survey, (2004). Retrieved 20 July, 2018 from http://www.fims.uwo.ca/mils careers/pتوlacement.
UIS (2006). Educational indicators, Paris: UNESCO.
World Bank. (1991). Vocational and Technical Education and Training: A World Bank policy paper. Washington Dc.