اعتبارسنجی و تضمین کیفیت آموزش عالی از راه دور : مروری بر الگوها و فرایندها

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 عضو هیأت علمی سازمان سنجش آموزش کشور

2 همکار پژوهشی مرکز تحقیقات سازمان سنجش آموزش کشور

چکیده

امروزه بهبود، ارتقا و تضمین کیفیت از ضرورت‌ های نظام ‌های دانشگاهی در سراسر جهان است. کاربرد ارزیابی به منظور آگاهی از وضعیت‌ موجود و شناسایی نیازها و مشکلات نظام آموزش‌ عالی و بررسی میزان تحقق هدف‌های آن گامی مؤثر در جهت برنامه‌ریزی برای بهبود کیفیت نظام آموزش عالی خواهد بود. بدیهی است در صورتی که کیفیت مراکز آموزش عالی مطلوب نباشد، آینده علمی و فنی کشور اطمینان‌بخش نخواهد بود. از آنجا که در طی چند دهه اخیر تعدد و تنوع دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزش عالی از راه دور گسترش قابل توجهی داشته است، ضرورت تمرکز بر کیفیت آنها نیز بیش از پیش احساس می‌گردد. پژوهش حاضر با هدف بررسی چهارچوب اعتبارسنجی و تضمین کیفیت آموزش عالی از راه دور در کشورهای جهان(ده کشور صاحب‌تجربه در زمینه اعتبارسنجی و تضمین کیفیت آموزش عالی از راه دور) با استفاده از روش مطالعه اسنادی و بررسی تطبیقی انجام شده و با استفاده از نتایج این بررسی‌ها، پیشنهادهایی در زمینه ارزشیابی و تضمین کیفیت آموزش از راه دور در نظام آموزش عالی کشور ارائه گردیده است. 

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Accreditation and Quality Assurance of Distance Learning: A review on Patterns and Processes

نویسندگان [English]

  • Reza Mohamadi 1
  • Tahereh Zafaripoor 2
  • Fatemeh Sadeghi Mandi 2
  • Maryam Zamanifar 2
چکیده [English]

Nowadays, development, improvement and quality assurance are requirements of academic systems in the world. Application of evaluation to know the present status and recognizing the requirements and challenges of higher education systems as well as surveying the purposes fulfillment could be sufficient action to improve the quality of higher education systems. Obviously, the poor quality of higher education will have an unfavorable effect on the scientific and technical future of the country. Hence, increasing the number and variety of universities and institutions for distance learning in a few decades leads to focus on their quality more than past. ­As a result, this paper is aimed at studying the framework of accreditation and quality assurance of distance learning in some countries through documentary study and comparative analysis. It proposed recommendations in areas of evaluation and quality assurance of distance learning in higher education using mentioned results.

کلیدواژه‌ها [English]

  • distance learning
  • Evaluation
  • and accreditation. Quality assurance
–     ابراهیم‌زاده، عیسی (1386). انتقال از دانشگاه از راه دور سنتی به دانشگاه مجازی: نوآوری و چالش تغییر. فصلنامه پژوهش و برنامه­ریزی در آموزش عالی. 43: 113- 143.
–     ابراهیم‌زاده، عیسی (1388). حذف فاصله­ها درآموزش از دور، سلسله گفتارهایی در باب آموزش از دور. دانش ارتباطات، وب سایت همشهری، گفتاردوم.
–     بازرگان، عباس (1374). ارزیابی درونی و کاربرد آن در بهبود مستمر کیفیت آموزش عالی. فصلنامۀ پژوهش و برنامه‌ریزی در آموزش عالی. 2 (3و4).
–     بازرگان، عباس (1385(. ارزشیابی آموزشی: مفاهیم، الگوها و فرایند عملیاتی. تهران: انتشارات سمت.
–     پازارگادی، مهرنوش؛ میرانی آشتیانی، رضا و واعظ‌زاده، صادق (1383). ارزیابی کلان و خرد آموزش عالی در جمهوری اسلامی ایران. مجموعه مقالات همایش آموزش عالی و توسعه پایدار، جلد دوم. تهران: مؤسسه پژوهش و برنامه‌ریزی آموزش عالی، انتشارات فرهنگ دهخدا.
–     پراتون، هیلاری؛ کرید، شارلوت و رابینسون، برنادت (1384) آموزش معلمان با رویکرد یادگیری آزاد و از راه دور؛ رجمه علی عربانی دانا، تهران: مؤسسه آموزش از راه دور.
–     پرتال دانشگاه پیام نور (1393)راهبردهای لازم برای توسعه آموزش از راه دور. موجود در سایت:  http://www. pnu. ac. ir/Portal/Home/Default. aspx
–     حسینی، سیدعلی و طالب‌زاده، محسن (1386). آموزش از راه دور: رهیافتی نوین درآموزش و پرورش ایران. فصلنامۀ نوآوری­های آموزشی، 6 (19).
–     زمانی، غلامحسین و مقدسی، شهرام (1377). آموزش از دور، رهیافتی بدیل در نظام آموزش کارکنان. دانش مدیریت، 11 (39 و 40).
–     گریسون، دی. آر. و اندرسون، تری (1384). یادگیری الکترونیکی در قرن بیست و یکم (مبانی نظری و عملی)؛ ترجمه دکتر اسماعیل زارعی زوارکی و سعید صفایی موحد، تهران:  انتشارات علوم و فنون.
–     سایت تابناک موجود در: http://www. tabnak. ir/fa/news/
–     سرمدی، محمدرضا و احمد سلطانی، مهناز (1382). مجموعه مقالات آموزش از راه دور. تهران: دانشگاه پیام نور
–     فرج‌الهی، مهران؛ نوروززاده، رضا؛ ابراهیم‌زاده، عیسی وحقیقی، فهیمه‌السادات (1391). مبانی نظری، فلسفی، روانشناختی و اجتماعی آموزش باز و از دور (دانشگاهی). دو فصلنامه مطالعات برنامه درسی آموزش عالی، 3 (6): 47 – 94.
–     فرج‌الهی، مهران و دهباشی شریف، فروزان (1389(. رشد آموزش از دور در ایران و جهان. تهران: دانشگاه پیام نور.
–     فرج‌الهی، مهران (و دیگران) (1390). یادگیری از دور در عصر اطلاعات و ارتباطات. تهران: دانشگاه پیام نور.
–     مارشال، کاترین (1377). روش تحقیق کیفی؛ ترجمه علی پارسائیان، سیدمحمد اعرابی، تهران: دفتر پژوهش‏های فرهنگی.
–     مک وای لینچ، مارگریتا (2000). آموزشگر آن لاین، راهنمایی برای ایجاد کلاس­های مجازی؛ ترجمه رحیم عبادی. تهران: آفتاب مهر.
–     محمدی، رضا؛ فتح‌آبادی، جلیل؛ یادگارزاده، غلامرضا؛ میرزامحمدی، محمدحسن و پرند، کورش (1386). ارزشیابی کیفیت در آموزش عالی: مفاهیم، اصول، روش‌ها، معیارها. تهران: سازمان سنجش آموزش کشور
–     محمدی، رضا؛ فتح‌آبادی، جلیل؛ یادگارزاده، غلامرضا؛ میرزامحمدی، محمدحسن و پرند، کورش (1384). ارزشیابی کیفیت در آموزش عالی. تهران: انتشارات سازمان سنجش آموزش کشور.
–     نجفی، حسین (1391). مبانی پداگوژیکی آموزش از راه دور و نظریه­های آن. فصلنامه پژوهش در برنامه­ریزی درسی، 2 (7): 32 – 41.
–     ولف، ریچارد (1984). ارزشیابی آموزشی (مبانی سنجش توانایی و بررسی برنامه)؛ ترجمه علیرضا کیامنش، تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
–      Abdul Wahid Usmani, Muhammad & Al-Karni, Awad Bin Ali. (2013). A framework for Assuring Quality of e-Learning Programs in the Kingdom of Saudi Arabia, 3 rd International Conference For E-learning and Distance Education. Available at: http://eli. elc. edu. sa
–      Almusallam, Abdullah (2009). Accreditation and Quality Assurance in Higher Education in the Kingdom of Saudi Arabia, Roundtable meeting of QA 13-15 November, 2009, Kuala Lumpur, Malaysia  The South African Institute for Distance Education (SAIDE) http://www.saide.org.za/resources/newsletters/Vol_17_no.4_2011/Content/ACDE%202.htm
–      Anonymous (2001). History of distance education and training council (75 years). Distance education and training council Washington.
–      Chao. T.; Saj. T. & Tessier. F. (2006). Establishing a quality review for online courses: A formal review ofonline courses measures their qualities in key areas and reveals changes needed for improvement, ifany. Educause Quarterly, 3.
–      Collins, Asifiwe; Gyavira, Rubanju (2008). Quality Challenges in Higher Education Instituions in Uganda. M. Phil Higher Education (HE). Faculty of Education, Institute for Educational Research. University Of Oslo
–      Commission on Colleges Southern Association of Colleges and Schools (2008). The Principles of Accreditation: Foundations for Quality Enhancement. Third edition. www.sacscoc.org
–      Commonwealth of Learning (2009). Quality Assurance Toolkit for Distance Higher Education Institutions and Programmes. Vancouver, British Columbia Canada V6E 2E9.
–      Devedžić, Vladan; Krstajić, Božo & Kraljevski, Ivan. (2011). Analysis of Existing Practices for Quality Assurance in Distance Learning, University of Keragujevac, Serbia.
–      Distance Education Council (DEC). (2013). About Information Base. Available at:http://www. dec. ac. in/DecDatabase. htm
      Fountain, S. (2003). An investigation into quality assurance in internet-based education as defined by higher education organizations [Dissertation]. Minneapolis, MN: Capella Universit.
–      Hayward, Fred M. (2006). Quality Assurance and Accreditation of Higher Education in Africa, Conference on Higher Education Reform in Francophone Africa: Understanding the Keys of Success June 13-15, 2006 Ouagadougou, Burkina Faso
–      Higher education and Training Awarding Council Ireland (2011). Guidelines and Criteria for Quality Assurance Procedures. Consolidated Available at: www. hetac. ie/docs/hetac_guidelines_and_criteria_for_qa_procedures. pdf
–      Jung, Insung (2005). Implications of WTO/GATS on Quality Assurance of Distance Education (including e-Learning) for Higher Education. Seoul, the Republic of Korea.
–      Jung, Insung & Latchem, Colin (2011) Quality Assurance and Accreditation in Distance Education and e-Learning: Models, policies and research. Published by: Routledge. Available at: http://www. amazon. com/dp/0415887356/ref=rdr_ext_tmb
–      Keegan, D. (1990). Independence and Autonomy Foundations of Distance Education, 2nd Ed. New York: Routledge.
–      Keats, Derek (2007). Challenges for Quality Assurance in an Education 3.0 world. Available at: http://www.cetis.ac. uk/members/scott/resources/ed_media.doc
–      Khan, Abdul (2001). Indira Gandhi National Open University and the Distance Education Council: institution and system building in India, in Latchem, C. & Hanna, D. E. (Eds.) Leadership for 21st century learning: global perspectives from educational innovators, London: Kogan Page. pp. 147-156.
–      Kilfoil, W. R. (2005). Quality assurance and accreditation in open distance teaching, Progressio, 27 (1 & 2): 4-13
–      Loskoska, Suzana; Sulcic, Viktorija; Krneta, Radojka; Sendelj, Ramo; Ognjanovic, Ivana & Fedeli, Laura (2001). Analysis of internal/external accreditation of DL study programs in HE (Report 1. 2). University of Kragujevac, Serbia. DL@web. Available at: http://www. dlweb. kg. ac. rs/files/DEV1. 2EN. pdf.
–      Luxton, Andrea (2005). Quality Management in Higher Education. Higher Education Management Series. Number 2. General Conference Department of Education.
–      Mac Beath, J. & Mac Glynn A (2002). Self – Evaluation: What’s in it for schools? London: Routledge Flamer.
–      Middlehurst, Robin & Woodfield, Steve (2004). International Quality Review and Distance Learning: Lessons from Five Countries, Council for Higher Education Accreditation: Washington DC. In: www.chea.org
–      Moore, M. G. (1990). Recent contributions to the theory of distance education, Open Learning, 5 (3): 10–15.
–      Moore, M. G.; Anderson, William G. (2003). Handbook of Distance Education. Contributors, Mahwah, NJ.  Lawrence Erlbaum Associates.
–      Mugridge, Ian (2006). Quality Assurance in Open and Distance Education at the University of Guelph: A Case Study in Canadian Practice in Quality Assurance in a Dual-Mode Institution.  In this very volume.
–      Rekkedal, Torstein (2006). Criteria for Evaluating Quality in e-learning, Norway: NKI.
–      Singh, S. P. (2006). Globalization and Higher Education. Arya; P. P (2006). Higher Education and Global Challenges; Systems and Opportunities. New Delhi: Deep & Deep.
–      Swedish National Agency for Higher Education (2008). E-learning quality: Aspects and criteria for evaluation of e-learning in higher education Report.
–      Tait, A. (1993) Systems, Values and Dissent: Quality Assurance for Open and Distance Learning, Distance Education, 14 (2): 303-314. 
–      TTpartners (2013). ACODE Online covers the eight individual benchmark topic areas.  Available at: http://ttpartners.com. Au/acode-online
–      Vlasceanu, L.; Grunberg, L. & Parlea, D. (2004). Quality Assurance and Accreditation: A Glossary of Basic Terms and Definitions (Bucharest, UNESCO-CEPES) Papers on Higher Education, ISBN 92-9069-178-6. http://www. cepes. ro/publications/
Yeung, D. (2002). Toward an effective quality assurance model of Web-based learning: The perspective of academic staff. Online Journal of Distance Learning Administration, 5 (2).