تجارب زیسته شرکت‌کنندگان از چالش‌های شیوه نیمه‌‌متمرکز آزمون دکتری

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه علوم تربیتی، دانشگاه شهید مدنی آذربایجان

2 کارشناس ارشد مدیریت و برنامه‌ریزی آموزش عالی، دانشگاه شهید مدنی آذربایجان

3 استادیار گروه علوم تربیتی دانشگاه شهید مدنی آذربایجان

10.22034/emes.2020.241809

چکیده

در چند سال اخیر، نحوه پذیرش دانشجویان دوره دکتری موضوع قابل بحث در جامعه دانشگاهی بوده و به‌عنوان یک عامل اصلی در تضمین کیفیت دوره دکتری توجه زیادی را به خود جلب کرده است. در پژوهش حاضر، تجارب زیسته شرکت‌کنندگان در آزمون دوره دکتری از چالش‌های شیوه آزمون نیمه‌متمرکز دکتری واکاوی شده است. بدین منظور از روش تحقیق کیفی پدیدارشناسی استفاده شد. همچنین با استفاده از روش نمونه‌گیری هدفمند- ملاک‌مدار، 25 نفر از داوطلبان و دانشجویانی که تجربه شرکت در آزمون نیمه‌متمرکز دکتری و مصاحبه تخصصی را داشتند به‌عنوان مشارکت‌کننده انتخاب شدند. پس از انجام مصاحبه‌ها، داده‌ها با استفاده از روش پدیدارشناسی مبتنی بر مدل گرانهایم (2004) تحلیل و تجارب آنها در 6 مضمون اصلی و بر اساس اهمیت‌شان دسته‌بندی شدند. نتایج حاصل از تحلیل مصاحبه‌ها، نشان می‌دهد که مواردی همچون؛ کم‌توجهی به مقوله عدالت در مصاحبه تخصصی، رویکرد متفاوت دانشگاه‌ها در مصاحبه، تخصصی نبودن آزمون کتبی دوره دکتری، شرایط آزمون نیمه‌متمرکز دوره دکتری، درک متفاوت داوطلبان از مجموعه سؤال‌های عمومی آزمون کتبی، سیاست‌گذاری و اجرای نامناسب، چالش‌هایی برای سیاست فعلی پذیرش دانشجویان دوره دکتری به دنبال داشته و برگزاری آزمون نیمه‌متمرکز دوره دکتری را با تنگناها و نقاط ضعفی مواجه ساخته است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Doctoral Exam Participants' Lived Experiences of the Challenges of Semi-Decentralized Doctoral Exam Method

نویسندگان [English]

  • Rohollah Mahdiuon 1
  • Ali Hesampor 2
  • Mohsen Rafiee 3
چکیده [English]

In the recent years, the way in which PhD students have been accepted has been a subject of debate in the academic community, and has attracted a great deal of attention as a key factor in ensuring the quality of Ph.D. This study aimed to explore the lived experiences of PhD candidates in Iran from semi-centralized test exams of PhD. We used phenomenological qualitative research method with using theoretical sampling with students that who had experience in PhD test. Semi-structured interviews were used for data gathering. In total, we had in-depth interview with 25 participants. The results showed the six themes, including lack of attention to the issue of justice in specialized interviews (two categories), different approaches of universities and attention to different factors for evaluating candidates in the interview (one category), the lack of specialized in PhD written exam (four categories), level of mental health in semi-decentralized PhD exam (two categories), candidates' different understanding of the written test set of general questions (two categories), improper policymaking and enforcement (five categories).

کلیدواژه‌ها [English]

  • Higher education
  • Semi-centralized PhD test
  • Lived experience
  • PhD student admissions
اباذری، پروانه؛ ونکی، زهره؛ محمدی، عیسی؛ امینی، مسعود (1394). چالش‌های آموزش پزشکان در برنامه پیشگیری و کنترل دیابت. مجله ایرانی آموزش در علوم پزشکی، 12(1)، 19-32.
ایمانی، محمدتقی؛ نوشادی، محمودرضا (1390). تحلیل محتوای کیفی. مجله پژوهش، 2(6)، 15-44.
باقری‌خواه، زهرا؛ عارفی، محبوبه؛ جمالی، احسان (1390). وضعیت پذیرش دانشجو در آموزش عالی ایران از دیدگاه دانشجویان دانشگاه‌های دولتی شهر تهران، اعضای هیئت علمی سازمان سنجش و مسئولان ذی‌ربط آموزش عالی. فصلنامه اندازه‌گیری تربیتی، 2(6)، 45-52.
جکسون، کارولین؛ تینکلر، پنی (1386). آزمون دوره دکتری: تمرینی برای تشکیل اجتماعات علمی؛ ترجمه مرتضی نصیری، مجموعه مقالات دانشگاه و اجتماعات علمی آن، به اهتمام ایان مک‌نی.
جوادزاده، پدرام (1394). علل اجتماعی مهاجرت نخبگان ایرانی به دانشگاه های آمریکا. مدیریت فرهنگی، 9(28)، 95-111.
خورشیدی، رزا (1385). بررسی کیفیت آموزشی دوره‌های دکتری علوم انسانی دانشگاه شیراز در دو دوره زمانی. کنگره ملی علوم انسانی.
رشید حاجی‌خواجه لو، صالح (1394). ارزیابی سیاست جدید پذیرش دانشجویان دوره دکتری با تأکید بر آیین‌نامه آزمون ورودی نیمه‌متمرکز.
روح‌الامینی، آزاده؛ حق‌دوست، علی‌اکبر؛ صادقی‌راد، بهنام؛ فصیحی هرندی، مجید (1393). بازتعریف آموزش دکتری تخصصی در کشور: مرور ساختاریافته مستندات. مجله دانشگاه علوم پزشکی رفسنجان، 10، ویژه‌نامه، 3- 18.
روشن، احمدرضا (1387). نرخ پوشش تحصیلی آموزش عالی در کشورهای جهان. مجله رهیافت، 43، 58-70.
روشن، احمدرضا (1393). بهینه‌یابی ظرفیت پذیرش دانشجو در دانشگاه‌های دولتی ایران. فصلنامه پژوهش و برنامه‌ریزی در آموزش عالی، 16(4)، 97- 115.
سازمان سنجش آموزش کشور (1389). آیین‌نامه پذیرش نیمه‌متمرکز دکتری.
سوخته‌زار، لیلا؛ لیاقتدار، محمدجواد؛ شفیعی، محمد (1391). بررسی پیامدهای احتمالی آزمون نیمه‌متمرکز دکتری از دیدگاه اساتید دانشگاه اصفهان. فصلنامه پژوهش در نظام‌های آموزشی، 18، 207- 236.
صدیفیان، غلامحسین (1390). نقدی بر افزایش ظرفیت پذیرش دانشجویان دکتری. دوماهنامه مهندسی شیمی ایران، 10(59).
عباسی, محمدرضا؛ شیره‌پزآرانی، علی‌اصغر (۱۳۹۰). سیاست‌گذاری کیفیت آموزش عالی: چالش‌ها و چشم اندازها، پنجمین همایش ارزیابی کیفیت در نظام دانشگاهی، تهران، دانشگاه تهران، دانشکده فنی.
قلی‌پور، رحمت‌الله؛ شجاعی، محمدرضا؛ شکوهی، مرتضی (1384). بررسی نظام پذیرش دانشجو در ایران و ارائه الگوی مناسب. فصلنامه مجلس و پژوهش، 12(51)، 49-50.
قلی‌پور، رحمت‌اله؛ غلام‌پور آهنگر، ابراهیم (1392). فرایند سیاست‌گذاری عمومی در ایران. تهران: مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی.
ماژرزاک، آن (2014). پژوهش و سیاست‌گذاری؛ ترجمه هوشنگ نایبی. تهران: نشر نی.
مهرعلی‌زاده، یداله؛ علیزاده، افسانه؛ پارسا، عبدالله (1392). بررسی و تحلیل نظام پذیرش نیمه‌متمرکز دانشجویان دکتری تخصصی در دانشگاه‌های دولتی کشور. مجموعه مقالات پنجمین همایش بین‌المللی انجمن آموزش عالی ایران: توسعه تحصیلات تکمیلی ایران؛ فرصت‌ها و چالش‌ها، دانشگاه تربیت مدرس.
نشست هم‌اندیشی آسیب‌های آزمون دکتری متمرکز (1390). جمعیت توسعه علمی ایران.
نورشاهی، نسرین (1390). مقایسه تجارب برگزاری دوره‌های دکتری در ایران با چند کشور جهان. نامه آموزش عالی، 2(7)، 9- 40.
یزدانی، حمیدرضا؛ نوریان، کیمیا و سلمانی، آرزو (1396). ارزیابی کیفیت دورههای دکتری مدیریت درایران با استفاده از مدل سیپ. دوفصلنامهمطالعاتبرنامه‌ریزیآموزشی، 6(12)، 105-130.
یوسفی، ناصر؛ جدیدی، هوشنگ؛ شیربگی، ناصر (1391). بررسی بهداشت روانی در بین دانشجویان به‌عنوان پیش‌بینی کننده عملکرد تحصیلی. مجله توسعه آموزش در علوم پزشکی زنجان، 5(9)، 63-73.
Fu, Y. (2014). The effectiveness of traditional admissions criteria inpredicting college and graduate success for American andinternational students. Ph.D. dissertation. University of Arizona.
Graneheim, U. H. & Lundman, B. (2004). Qualitative Content Analysis in Nursing Research. Nurse Education Today, 24, 105-112.
Hajisoteriou, C., & Angelides, P. (2014). Education policy for social justice in Cyprus: The role of stakeholders’ values. Education Citizenship & Social Justice9(2), 157-170.
Kehm, B. M. (2011). Current Trends in Doctoral Education in Germany, Input Workshop 4: International Experiences of Training Programs at the International Forum on Research and the University.
Mingat, A., & Tan, J. P., & Sosale, S. (2013). Tools for education policy analysis (Vol. 1). World Bank Publications.‏
Nelson, K. W., Canada, R. M., & Lancaster, L. B. (2003). An investigation of nonacademic admission criteria for doctoral-level counselor education and similar professional programs. The Journal of Humanistic Counseling, Education and Development, 42(1), 3- 13.
Posselt, J. R. (2014) .Toward Inclusive Excellence in Graduate Education: Constructing Merit and Diversity in PhD Admissions. American Journal of Education, 120, 481-514.
Posselt, J. R. (2013). The Merit - Diversity Paradox in Doctoral Admissions: Examining Situated Judgment in Faculty Decision Making. Dissertation of Doctor of Philosophy (Higher Education) in the University of Michigan.
Saaty, T. L., France, J. W., & Valentine, K. R. (1991). Modeling the graduate business school admissions process. Socio-economic planning sciences, 25(2), 155-162.‏
Salvatori, P. (2001). Reliability and validity of admissions tools used to select students for the health professions. Advances in Health Sciences Education, 6(2), 159-175.‏
Tesch, R. (1990). Qualitative research: Analysis Types and Software tools. Bristol, PA.
UNESCO (2015). Dossier Enseignement Superieur a distance.
Zhang, Y., & Wildemuth, B. M. (2005). Qualitative Analysis of Content. Human Brain Mapping, 30(7), 2197-2206.